เนื่องจากช่วงนี้ มีประเด็นถกเถียงกันอยู่ในบอร์ด tirkx ว่าด้วยเรื่องของการที่มีแฟนซับบางค่าย ที่ไม่อนุญาตให้นำผลงานของตัวเองไปแจกจ่ายได้โดยไม่ขออนุญาตก่อน
ดังนั้นวันนี้จะขอพูดสรุปประเด็นเรื่องนี้สักหน่อย ออกตัวก่อนว่านี่เป็นแค่ความเห็นส่วนตัวของผู้เขียนเอง
จากที่ได้คลุกคลีกับวงการแฟนซับมานานถึงเกือบ ๑ ปีแล้ว แม้ว่าจะมีผลงานไม่มากก็ตาม ทำให้ได้รู้จักคนที่เป็นแฟนซับอยู่มากหน้าหลายตา มีแฟนซับอยู่มากมายหลากหลายประเภท
ตั้งแต่วันที่ได้เข้ามาเว็บ tirkx แรกๆในช่วงปลายปี 2007 นั้น ก็ได้อ่านกระทู้นึงในนั้นซึ่งได้บอกว่าแฟนซับไทยนั้นแบ่งออกเป็น ๓ กลุ่ม
๑. ให้นำไปแจกจ่ายได้ตามสบาย ไม่ต้องนำมาบอกก่อน
๒. ต้องมาขออนุญาตก่อนที่จะนำไปแจก
๓. ไม่อนุญาตให้นำไปแจกด้วยกรณีใดๆทั้งสิ้น ให้โหลดตามเว็บที่ผู้ทำลงเอาไว้เท่านั้น
(แน่นอนว่าทั้ง ๓ แบบ เหมือนกันอย่างคือ การแจกจ่ายก็ต้องให้เครดิต ห้ามแอบอ้างว่าทำเอง และห้ามนำไปทำกำไร)
ในตอนนั้น ก็ยังไม่ได้ติดใจอะไร เข้าใจว่าเป็นกฎที่แฟนซับแต่ละค่ายมีสิทธิ์ตั้งขึ้นมา เพื่อปกป้องสิทธิ์ของตัวเอง
แต่พอจนถึงตอนนี้ ก็ได้มารู้ว่าความจริงว่า แฟนซับในประเทศอื่นนั้นเขาไม่ได้มีกฎระเบียบอะไรอย่างนี้เลย เขาให้สิทธิ์ในการปล่อยได้อย่างอิสระ จะเอาไปแจกที่ไหนก็ไม่จำเป็นต้องแจ้งให้ทราบ ตราบใดที่ยังให้เครดิตผู้ทำอยู่
สรุปว่าแฟนซับในไทยนั้นแปลกไปเอง ที่มีบางกลุ่มมาห้ามไม่ให้มีการปล่อยอย่างอิสระ(การปล่อยอย่างอิสระที่จะพูดถึงต่อไปนี้ หมายถึงการปล่อยแบบมีติดเครดิตอยู่แล้ว ถ้าไม่ให้เครดิตนั่นก็เป็นอีกเรื่อง ซึ่งจะไม่ขอพูดถึง) และซ้ำร้ายไปกว่านั้น แฟนซับบางเจ้า ขู่ว่าถ้าหากมีคนนำไปปล่อยโดยไม่ได้ขอ จะดรอปและเลิกทำเรื่องนั้นไปเลย
ซึ่งมันเป็นอะไรที่ไม่เข้าใจเป็นอย่างยิ่ง แฟนซับทำด้วยใจ ทำเพราะอยากทำ ทำเพราะอยากให้คนอื่นได้ดูจริงหรือเปล่า ทำไมเอะอะอะไรก็ขู่ว่าจะเลิกได้ง่ายๆแบบนี้ แน่นอนว่าคนที่ดูซับอยู่ก็คงต้องกลัว และไม่กล้าที่จะเอาไปปล่อย
แต่มันจะทำให้เกิดผลเสียตามมาก็คือ ถ้ามีคนไม่หวังดีซึ่งเขาก็ไม่ได้ดูซับอยู่แล้ว เอาไปปล่อย แล้วสุดท้ายแฟนซับเจ้านั้นก็ต้องเลิกทำจริงๆตามที่ขู่ไว้ คนที่ซวยก็คือคนที่รอดูอยู่ ส่วนคนที่นำไปปล่อยก็หัวเราะอยู่ด้วยความสะใจ
แล้วมันคุ้มหรือ แบบนี้...?
และโดยส่วนตัวแล้ว เราก็ไม่เข้าใจคนที่คิดแบบนั้นเท่าไหร่ เพราะที่เราทำ เราก็อยากให้เอาไปเผยแพร่ให้เต็มที่ ยิ่งมีคนปล่อยเยอะก็ยิ่งดี เพราะนั่นแสดงว่ามีคนเห็นคุณค่าของงานของเรา และเราก็ไม่ต้องเหนื่อย เอาไปปล่อยเอง แฟนซับต่างชาติก็คงคิดเช่นนี้เหมือนกัน
กลับมาที่ประเด็นเรื่องที่ว่าควรห้ามปล่อยอิสระหรือไม่ หากจะลองคิดดูแล้ว การห้ามไม่ให้คนอื่นเอาไปปล่อยอิสระ อาจเป็นเพราะกลัวจะโดนเอาเครดิตออก หรือกลัวจะโดนเอาไปทำกำไร หรือกลัวอะไรก็ตาม นั่นก็อาจเป็นสิทธิ์ของแฟนซับที่จะเป็นห่วงไว้ก่อนได้
หรือบางคนอาจจะคิดว่าอุตส่าห์ทำเหนื่อยแทบตาย จะให้ใครที่ไม่ได้ทำอะไรเลยอยู่ดีๆเอาไปได้ง่ายๆได้ยังไงกัน ซึ่งเราคิดว่า ถ้าหากคนทำแฟนซับมีความคิดแบบนั้น ก็อย่ามาทำแต่แรกน่าจะดีกว่า จะได้ไม่ต้องเหนื่อย เพราะแฟนซับนั้นทำเพื่อแจกจ่ายให้คนอื่นๆได้มีโอกาสได้ดูกัน เพื่อโปรโมทเรื่องนั้นๆ ไม่ได้ทำเพื่อให้ใครมานับถือว่าเป็นพระเจ้าหรืออะไร
แล้วเรามีสิทธิ์ในตัวซับที่เราทำขนาดไหน?
หากคิดดูแล้ว แม้จะบอกว่านี่เป็นของแฟนซับที่ทำเอง แต่สิ่งที่เป็นของแฟนซับก็เป็นเพียงแค่ประโยคสั้นๆเพียงร้อยกว่าประโยคเท่านั้นเอง ส่วนคนที่ควรมีสิทธิ์แต่เริ่มแรกนั้นจริงๆน่าจะเป็นคนที่ทำอนิเมะหรือหนังเรื่องนั้นขึ้น
ซึ่งการที่โดนเอามากระจายแจกตามอินเตอร์เนทแบบนี้ เขาก็ไม่ได้อะไรไปเลย ถ้าจะพูดให้ถูกก็คือ มันเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์มาตั้งแต่แรกแล้ว เพียงแต่ไม่มีใครเอาความเท่านั้น ตั้งแต่คนที่เอาไฟล์วีดีโอดิบ(ซึ่ง rip มาจากทีวี)มาปล่อยแล้ว
แฟนซับเองก็เอาอนิเมะหรือหนังมาทำซับโดยที่ไม่ได้บอกทั้งบริษัทผู้ผลิตอนิเมะ และคนที่ rip เป็นไฟล์วีดีโอมาให้ รวมถึงบางคนก็ไม่ได้จับเวลา(ไทม์)เอาเอง ก็ไปแงะจากซับภาษาอื่นที่มีทำอยู่แล้วมา นั่นก็ไม่ได้ขอเช่นกัน แถมบางคน ไม่ได้แปลจากญี่ปุ่นโดยตรง ก็ไปแปลจากซับอังกฤษ นั่นก็ไม่ได้ขอเขาอีกเช่นกัน แล้วทำไมพอเราทำซับออกมาแล้ว ถึงต้องให้คนอื่นมาขอด้วยล่ะ
การที่อยู่ดีๆมีคนเอาผลงานที่อุตส่าห์ทำออกไปเผยแพร่โดยที่เจ้าของไม่ต้องการ ก็อาจจะทำให้รู้สึกแย่อยู่ แต่การออกมาแสดงท่าทีไม่พอใจแล้วเรียกร้องอะไรแบบนั้น มันจะยิ่งทำให้ภาพพจน์วงการแฟนซับไทยยิ่งแย่ลง
เพราะอย่างที่บอกว่าในเมืองนอกเขาไม่ได้เรื่องมากแบบนี้ และอีกอย่างคือ มันไม่ใช่ผลงานของเราเองโดยตรง เราเป็นแค่คนที่แปลซับเท่านั้น ไม่ได้มีความสำคัญไปกว่าคนที่ทำอนิเมะหรือหนังนั้นขึ้นมาแน่นอน
เมื่อแฟนซับสากลเขามีความหมายว่าให้แจกจ่ายได้โดยอิสระแฟนซับในไทยก็น่าที่จะทำตามเช่นนั้น เพราะไม่เช่นนั้น อาจมีปัญหาได้
อย่างที่เกิดขึ้นคราวนี้ก็คือ เว็บ http://www.cartooniverse.co.uk มีการนำซับไทยไปปล่อย โดยไม่ได้ขออนุญาตเจ้าของซับ นั่นเป็นเพราะเขาเข้าใจว่าแฟนซับไทยก็ใช้กติกาเดียวกับสากล คือให้นำไปแจกได้อิสระ
จากนั้นก็มีคนมาตั้งกระทู้บ่น และไม่นานต่อมา ทางเว็บเขาก็รู้ว่ามีคนเอาเรื่องนี้ไปบ่น และได้มีการตอบออกมา แปลเป็นไทยก็คือ เขาขอโทษ เพราะไม่คิดว่าที่ไทยจะมีธรรมเนียมแปลกๆแบบนี้ ซึ่งทำให้ใครหลายๆคนในบอร์ดรู้สึกอายไปตามๆกัน หลังจากได้อ่านข้ัอความนี้
แล้วควรจะทำไงดีล่ะ ปัญหาแบบนี้? ความจริงแล้ว ถ้านโยบายต่างกันแบบนี้ ก็น่าจะแยกเรียกอีกอย่างไปเลย ไม่น่าจะมาใช้คำว่าแฟนซับเหมือนกัน คนเขาจะเข้าใจผิดกันอีก
ท้ายที่สุดแล้ว หลังจากที่ได้เกิดประเด็นถกเถียงในบอร์ดครั้งนี้ขึ้น ค่ายซับเจ้าหนึ่งในบอร์ดก็ได้ออกมาประกาศว่า ต่อจากนี้ไป จะไม่เรียกตัวเองว่าแฟนซับอีกแล้ว แต่จะเปลี่ยนเป็น gusub แทน นั่นคือซับของตัวเอง กฎของตัวเอง ไม่ต้องทำตามธรรมเนียมของแฟนซับสากล
นั่นอาจจะเป็นนิมิตรหมายที่ดี ที่จะทำให้วงการแฟนซับในไทยเปลี่ยนไปในทางที่ควรจะเป็นก็เป็นได้ ถ้าหากค่ายซับที่มีความคิดแบบนี้ เปลี่ยนชื่อเรียกฐานะตัวเองไปแบบนี้อีกก็อาจจะดี คำว่าแฟนซับก็จะได้เป็นไปในทางสากลมากขึ้น
ยังไงก็ตาม ต้องมาดูกันต่อไป
ปล. ใครอ่านแล้ว ช่วยคอมเมนต์ก็ดีน้อ
ติดตามอัปเดตของบล็อกได้ที่แฟนเพจ