พอดีไปเจอเรื่องราวเกี่ยวกับที่มาของศัพท์คำว่า 矛盾(むじゅん、máo dùn) ซึ่งแปลว่าขัดแย้ง แต่ที่มาของศัพท์คือคำว่าหอกกับโล่ บางทีหลายคนอาจจะเคยอ่านมาบ้างแล้ว
คำนี้เขียนเหมือนกันทั้งภาษาญี่ปุ่นและภาษาจีน แค่ออกเสียงต่างกัน
หากแยกอักษรสองตัวนี้ออกมา สองตัวนี้มีความหมายว่าหอกกับโล่
矛 อ่านแบบญี่ปุ่นว่า โฮโกะ (ほこ) อ่านแบบจีนว่า เหมา (máo) แปลว่าหอก
盾 อ่านแบบญี่ปุ่นว่า ทาเตะ (たて) อ่านแบบจีนว่า ตุ้นหรือเตฺวิ้น (dùn) แปลว่าโล่
แต่พอเอารวมกันแล้วจะเป็น 矛盾 อ่านแบบญี่ปุ่นว่า มุจุง(むじゅん) อ่านแบบจีนว่า เหมาตุ้นหรือเหมาเตฺวิ้น(máo dùn) กลับมีความหมายว่าความขัดแย้ง
สำหรับที่มาของคำนี้พอดีได้เจอในหนังสือเรียนภาษาจีนที่ได้ลองอ่านอยู่
และก็ไปเสิร์ชแล้วเจออีกทีในเว็บ ที่มา
很久很久以前,楚国有一个商人,一天他到市场上去卖自己制造的矛和盾。 他大声的叫卖,有很多人围过来看,他举起盾说:“我的盾是世界上最坚固的,无论怎样锋利的东西也不能刺穿它!” 接着,他又拿起一支矛,得意地说:“我的矛是世界上最锋利的,无论怎样坚固的东西也能刺穿!”这时一位围观的人上前拿起他的一支矛和一面盾问道:“如果用这支矛去刺这面盾,结果会怎样呢?” 这个人一下子回答不出来,最后只好灰溜溜地扛着矛和盾走了。
ย่อคร่าวๆ
นานมาแล้วมีพ่อค้าอยู่คนหนึ่ง วันหนึ่งเขาเอาหอกกับโล่ของเขามาขายที่ตลาด เขาพูดว่าหอกอันนี้แหลมคมที่สุดในโลก แทงอะไรก็ขาด และโล่อันนี้แข็งแกร่งที่สุดในโลก อะไรแทงก็ไม่เข้า จากนั้นจึงมีคนดูคนหนึ่งถามเขาว่า แล้วถ้าเอาหอกอันนี้มาแทงโล่อันนี้จะเป็นยังไง ปรากฏว่าเขาตอบไม่ได้
ตั้งแต่นั้นมาหอกกับโล่ก็เลยกลายเป็นตัวแทนของความขัดแย้ง เพราะที่พ่อค้าคนนั้นพูดมันขัดแย้งกันเอง จนในที่สุดก็กลายมาเป็นคำศัพท์ใช้กันทั่วไป
คำศัพท์มักจะมีที่มา แต่บางคำก็อาจนานจนคนลืมไปแล้ว ว่ามาจากไหน คำสองคำที่รวมกันแล้วให้ความหมายไม่เกี่ยวข้องกับเดิมเลยยังมีอยู่อีกมาก แต่หากรู้ที่มาแล้วก็คงช่วยให้จำง่ายขึ้น
อย่างในภาษาจีนก็มีคำว่า 東西(dōng xī) ซึ่งถ้าดูตามตัวอักษรก็คือ ตะวันออก(東) กับ ตะวันตก(西) แต่รวมกันแล้วกลับมีความหมายว่าสิ่งของ เป็นต้น
แต่คำนี้ต่างกับ 矛盾 ตรงที่ภาษาญี่ปุ่นไม่ได้นำมาใช้ด้วย บางทีคำนี้อาจเกิดขึ้นสมัยหลังๆก็เป็นได้
แถมตัวอย่างการใช้ 矛盾 ทั้งในภาษาญี่ปุ่นและจีน
君の行動は君の信条と矛盾している。
ที่เธอทำน่ะมันขัดแย้งกับแนวทางของเธอ
彼の意見は私のと矛盾している。
ความคิดเห็นของเขากับฉันขัดแย้งกัน
你说手机没电了,却刚给他打了电话,这不是自相矛盾吗?
เธอพูดว่าโทรศัพท์แบตหมด แต่กลับโทรศัพท์หาเขา แบบนี้มันไม่ขัดแย้งกันเองเหรอ?
你刚才的话前后自相矛盾,别人不知道该怎么理解。
ที่เธอพูดตะกี้มันขัดแย้งกันเอง คนอื่นไม่รู้จะเข้าใจได้ยังไง
ปล. คำว่า "โล่" ที่ใช้เป็นอาวุธ ไม่มี "ห์" ถ้าหาก "โล่ห์" จะหมายถึง โล่ห์รางวัล