หลักการเขียนทับศัพท์ภาษาจีนฮากกา (จีนแคะ)
เขียนเมื่อ 2019/04/11 22:57
แก้ไขล่าสุด 2022/03/23 20:04
บทความนี้จะเขียนวิธีการทับศัพท์ภาษาจีนฮากกา (จีนแคะ) เป็นภาษาไทย
ภาษาจีนฮากกา (客家语/客家語) หรือจีนแคะ เป็นภาษาจีนกลุ่มหนึ่งที่มีการใช้งานอย่างกว้างขวาง ทั้งในจีนแผ่นดินใหญ่และในไต้หวัน รวมถึงชาวจีนโพ้นทะเล
ฮากกามีอยู่หลายสำเนียงซึ่งต่างกันค่อนข้างมาก แต่ที่ถือเป็นมาตรฐานคือสำเนียงเหมย์เซี่ยน (梅县话/梅縣話) ในเมืองเหมย์โจว (梅州市) ซึ่งอยู่ตอนตะวันออกเฉียงเหนือของมณฑลกวางตุ้ง
ชาวเหมย์เซี่ยนเองก็เป็นกลุ่มที่อพยพไปยังโพ้นทะเลมาก รวมถึงในไต้หวันด้วย ดังนั้นพอพูดถึงภาษาฮากกาขึ้นมาเฉยๆก็มักจะหมายถึงสำเนียงนี้
ในไทยมักแบ่งสำเนียงฮากกาออกเป็นแคะลึกกับแคะตื้น ภาษาฮากกาสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนนี้อยู่ในกลุ่มที่เรียกว่าแคะลึก เซินเค่อ (深客) ในไทยเองก็มีคนแคะลึกอยู่ไม่น้อย แต่ก็มีอีกจำนวนมากที่เป็นแคะตื้น หรือ แคะครึ่งเขา ป้านซานเค่อ (半山客) ซึ่งอยู่แถวเมืองเฟิ่งซุ่น (丰顺/豐順) และบริเวณถัดลงมาทางใต้ค่อนไปทางฝั่งทะเล สำเนียงแคะตื้นจะต่างไปจากแคะลึกไปพอสมควรแต่ก็อยู่ในระดับที่สื่อสารกันรู้เรื่อง
ในไต้หวันมีชาวฮากกาอยู่จำนวนมากจนเป็นหนึ่งในภาษาที่ใช้ในการประกาศต่างๆ ส่วนใหญ่เป็นชาวฮากกาจาเหมย์เซี่ยนและบริเวณรอบๆ โดยเฉพาะอำเภอเจียวหลิ่ง (蕉岭) ดังนั้นฮากกามาตรฐานในไต้หวันเองก็ยืนพื้นจากสำเนียงเหมย์เซี่ยน แต่จะมีความแตกต่างไปเล็กน้อย เรียกว่าสำเนียงซื่อเซี่ยน (四县话/四縣話)
ระบบทับศัพท์ที่จะเขียนถึงต่อไปนี้จะยึดตามสำเนียงซื่อเซี่ยนเป็นหลัก เนื่องจากเป็นฮากกามาตรฐานที่ใช้ในไต้หวัน มีโอกาสเจออยู่ตลอดในชีวิตประจำวัน
วิกิพีเดียฉบับภาษาฮากกาก็ยืนพื้นจากสำเนียงซื่อเซี่ยน https://hak.wikipedia.org/wiki/Thèu-Ya̍p
การเขียนแทนเสียงอ่านภาษาฮากกาด้วยอักษรโรมันนั้นถูกทำได้หลากหลายรูปแบบมาก แต่ในวิกิใช้ระบบที่เรียกว่า "พักฟ้าซื้อ" (Pha̍k-fa-sṳ) คำว่า "พักฟ้าซื้อ" เป็นคำอ่านในภาษาฮากกาของคำว่า 白话字/白話字 ("ไป๋ฮว่าจื้อ" ในจีนกลาง) เพื่อไม่ให้สับสนกับไป๋ฮว่าจื้อที่ใช้ในภาษาจีนฮกเกี้ยนอาจเรียกแยกว่าเป็น ไป๋ฮว่าจื้อฮากกา (客语白话字/客語白話字)
พักฟ้าซื้อถูกคิดขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 โดยหมอสอนศาสนาชาวตะวันตกที่เข้ามาเผยแพร่ศาสนาคริสต์ แต่ในไต้หวันได้เอาระบบนี้มาปรับปรุงใหม่ให้เข้ากับสำเนียงซื่อเซี่ยนเป็นหลัก ระบบที่ใช้ในวิกิพีเดียนี้เองก็เป็นระบบพักฟ้าซื้อของไต้หวัน
นอกจากนี้ที่ไต้หวันได้มีการสร้างระบบใหม่เพื่อใช้แทนเสียงอ่านในภาษาฮากกาสำเนียงต่างๆที่ใช้ในไต้หวัน เรียกว่า พินอินฮากกาไต้หวัน (台湾客家语拼音方案/臺灣客家語拼音方案) ระบบนี้ใช้การเขียนในรูปแบบต่างกันไปในสำเนียงต่างๆเพื่อแสดงเสียงอ่านที่ใกล้เคียงที่ออกเสียงจริงมากขึ้น
พินอินฮากกาไต้หวันในส่วนของสำเนียงซื่อเซี่ยนไม่ได้ต่างจากพักฟ้าซื้อมากนักแต่มีความใกล้เคียงกับพินอินของจีนกลางมากกว่า
นอกจากนี้ทางฝั่งจีนแผ่นดินใหญ่ก็ได้คิดระบบพินอินฮากกา (客家话拼音方案/客家話拼音方案) โดยปรับปรุงจากพินอินของจีนกลาง ยึดเสียงตามสำเนียงเหมย์เซี่ยน ระบบนี้ใช้เป็นมาตรฐานของภาษาจีนฮากกาในจีนแผ่นดินใหญ่
ระบบการทับศัพท์เป็นภาษาไทยที่จะเขียนถึงต่อไปนี้จะเน้นแปลงจากพักฟ้าซื้อเป็นหลัก แต่จะมีการเปรียบเทียบกับระบบพินอินฮากกาของจีนแผ่นดินใหญ่ (ต่อจากนี้ไปจะเรียกว่า "พินอินเหมย์เซี่ยน") และพินอินฮากกาไต้หวันสำหรับสำเนียงซื่อเซี่ยน (ต่อจากนี้ไปจะเรียกว่า "พินอินไต้หวัน") ด้วย
พักฟ้าซื้อถูกใช้ใน wiktionary
และใน http://hakka.fhl.net/dict/i2019042019041111ndex_hakka.html
พินอินฮากกาไต้หวันถูกใช้ในดิกต่างๆที่แสดงเสียงสำเนียงต่างๆหลากหลาย เช่น
https://hakka.dict.edu.tw/hakkadict/index.htm
https://www.moedict.tw/:客家
http://syndict.com
วรรณยุกต์
ภาษาฮากกาแต่ละสำเนียงมีเสียงวรรณยุกต์ค่อนข้างแตกต่างกันไปมาก ในบางสำเนียงอาจมีเสียงวรรณยุกต์มากถึง ๗ เสียง แต่ในสำเนียงส่วนใหญ่รวมถึงสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนมีวรรณยุกต์ทั้งหมด ๖ เสียง
เสียงวรรณยุกต์ที่จะแสดงต่อไปนี้ยึดตามสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนเท่านั้น แต่ว่าแต่ละสำเนียงอาจออกเสียงคำเดียวกันค่อนข้างต่างกันมาก เหน่อกันไปคนละทิศทาง เช่นสำเนียงไห่ลู่เฟิง (海陆丰/海陸豐) จะมีแนวโน้มการขึ้นลงสูงต่ำของเสียงแทบจะตรงกันข้ามกับสำเนียงเหมย์เซี่ยนทั้งหมด
ในการเขียนแสดงเสียงอ่านด้วยอักษรโรมันวรรณยุกต์อาจแสดงด้วยตัวเลขหรือใช้เครื่องหมายกำกับ
ในพินอินเหมย์เซี่ยนจะใช้ตัวเลข 1-6 แสดงเสียงวรรณยุกต์ทั้ง ๖ แต่ในพักฟ้าซื้อจะใช้เครื่องหมายแทนเสียงวรรณยุกต์วางบนตัวอักษรที่เป็นสระ
พินอินไต้หวันมีการใช้ทั้งตัวเลขและเครื่องหมาย แต่เมื่อใช้เครื่องหมายจะวางไว้หลังคำ (ไม่ใช่ด้านบนสระ) และเมื่อใช้ตัวเลขจะใช้เลขบอกค่าความสูงต่ำของเสียง (ไม่ใช่เลขลำดับ 1-6 ที่กำหนดขึ้นเอง) คือเป็นเลข 1-5 โดยที่ 1 แทนเสียงต่ำสุด 5 แทนเสียงสูงสุด
ตารางนี้แสดงสัญลักษณ์และระดับเสียงของวรรณยุกต์ทั้ง ๖ โดยสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนเกือบจะเหมือนกันแต่ก็ต่างกันอยู่เล็กน้อยจึงแยกแสดงทั้ง ๒ แบบเปรียบเทียบกันไปด้วย
เสียง 1 ในสำเนียงซื่อเซี่ยนมี ๒ แบบคือสำเนียงทางเหนือเป็น 24 คือเป็นเสียงยกขึ้นคล้ายเสียงจัตวา ส่วนสำเนียงทางใต้เป็น 33 คือเสียงเรียบๆกลางๆคล้ายเสียงสามัญ ส่วนสำเนียงเหมย์เซี่ยนเป็น 44 ซึ่งก็เป็นเสียงเรียบคล้ายสามัญแต่สูงกว่าเล็กน้อย
ในที่นี้เลือกใช้เสียงสำมัญ โดยยืนพื้นจากสำเนียงเหมย์เซี่ยนและสำเนียงซื่อเซี่ยนทางใต้ แต่สำเนียงมาตรฐานในไต้หวันยึดสำเนียงซื่อเซี่ยนทางเหนือ จึงออกเสียงเป็นเสียงจัตวา
ส่วนเสียง 2, 3, 4 นั้นบังเอิญค่อนข้างตรงกับเสียงเอก โท ตรี ในภาษาไทย จึงไม่มีปัญหาในการเลือกวรรณยุกต์ที่ใช้ในการทับศัพท์
สำหรับเสียง 5 และ 6 นั้นเป็นกลุ่มเสียงกัก หรือก็คือเทียบเท่ากับคำตายในภาษาไทย คือคำที่สะกดด้วยตัวสะกดแม่กก กด กบ
ตัวสะกดแม่กก กด กบ ใน พักฟ้าซื้อใช้ k t p แต่ในพินอินเหมย์เซี่ยนและพินอินไต้หวันใช้ g d b
เสียง 5 ในพักฟ้าซื้อจะไม่มีการกำกับรูปวรรณยุกต์เช่นเดียวกับเสียง 4 แต่จะลงท้ายด้วย k t p เสมอจึงแยกจากเสียง 4 ได้ชัดเจน
เสียง 5 จะค่อนข้างต่ำจึงแทนด้วยเสียงเอก ส่วนเสียง 6 ค่อนข้างสูง จึงแทนด้วยเสียงตรี
ดังนั้นเสียงเอกจึงใช้แทนทั้งเสียง 2 และ 5 ส่วนเสียงตรีใช้แทนทั้งเสียง 4 และ 6 แต่แยกกันชัดเจนเพราะเสียง 2 และ 4 เป็นคำเป็น ส่วนเสียง 5 และ 6 เป็นคำตาย
อนึ่ง เสียง 1, 2, 3, 4 ในฮากกาเทียบเคียงได้กับเสียง 1, 2, 3, 4 ในจีนกลาง นั่นคือคำที่มีเสียง 1, 2, 3, 4 ในจีนกลางก็มักจะเป็นเสียง 1, 2, 3, 4 ในฮากกาด้วย จึงง่ายต่อการจำ
เพียงแต่ว่าในฮากกามีเสียงกักด้วยซึ่งจีนกลางไม่มี จึงมีเสียง 5 และ 6 เพิ่มมา ซึ่งในจีนกลางไม่มี จึงไม่สามารถเทียบเคียงได้
พยัญชนะต้น
ภาษาฮากกามีเสียงพยัญชนะต้นแทบจะเหมือนกับภาษากวางตุ้ง แต่จะมีการแยก j/z, q/c, x/s คล้ายจีนกลาง แต่ก็ไม่มีเสียง zh, ch, sh แบบที่มีในจีนกลาง
เสียงที่ค่อนข้างพิเศษในภาษาฮากกาซึ่งหายากในภาษาจีนกลุ่มอื่นๆคือเสียง v เหมือน v ในภาษาอังกฤษ เทียบได้กับเสียง "ว" (มักแทนด้วย w) ในภาษาจีนกลุ่มอื่น
โดยรวมแล้วเสียงพยัญชนะเกือบทั้งหมดเหมือนภาษาไทย จึงแทนด้วยภาษาไทยได้ไม่ยาก
ในพักฟ้าซื้อ ch, chh, s อ่านได้ ๒ แบบ ถ้าเป็นสระอีจะอ่านเหมือน j, q, x ในจีนกลาง แต่ถ้าเป็นสระอื่นจะอ่านเหมือน z, c, s ในจีนกลาง
แต่ในพินอินฮากกาทั้งของเหมย์เซี่ยนและของไต้หวันจะเขียนแยก j/z, q/c, x/s ตามเสียงที่ออกจริงๆหมด
ในที่นี้ใช้พักฟ้าซื้อเป็นหลัก ดังนั้น ch จึงแทนเสียง c หรือ q ในพินอินจีนกลาง ไม่ใช่เสียง ch ในพินอินจีนกลาง
และพักฟ้าซื้อใช้เสียง p/ph, t/th, k/kh แทนเสียง ป/พ, ต/ท, ก/ค แทนที่จะใช้ b/p, d/t, g/k แบบในพินอินจีนกลาง ดังนั้นจึงอาจทำให้สับสนได้ง่าย
เสียง ย ในพินอินฮากกาของไต้หวันจะเขียนเป็น i และถ้าเป็นสระเป็น i อยู่แล้วก็ไม่ต้องเขียนเพิ่ม เช่น yang > iang, yim > im
สระและตัวสะกด
ภาษาฮากการักษาเสียงจากภาษาจีนโบราณไว้ได้ค่อนข้างดี มีเสียงตัวสะกดหลงเหลืออยู่ครบถ้วนเช่นเดียวกับภาษากวางตุ้ง
สระเดี่ยวมี ๖ ตัว และมีสระประสมหลายตัว
ตารางสรุปสระและตัวสะกดทั้งหมดที่มี แสดงในระบบพักฟ้าซื้อ
โดยพื้นฐานแล้วพักฟ้าซื้อใช้อักษรเหมือนภาษาอังกฤษ แต่จะมีอักษร ṳ (ตัว u เติม ๒ จุดด้านล่าง) แทนสระอือ แต่ในระบบพินอินไต้หวันจะใช้ ii แทน ส่วนพินอินเหมย์เซี่ยนใช้ i เมื่อไม่มีตัวสะกด และใช้ e เมื่อมีตัวสะกด
สระแอพักฟ้าซื้อและพินอินไต้หวันใช้ e แต่พินอินเหมย์เซี่ยนใช้ ê
นอกจากนี้พวกเสียบควบ ว เช่น "วา", "แวน" ในพักฟ้าซื้อจะใช้ oa, oen แต่ในพินอินเหมย์เซี่ยนและพินอินไต้หวันใช้ ua, uen
สระที่นำด้วย i นั้นคือเสียงควบ "ย" แต่เพื่อความสะดวกในการทับศัพท์จึงเขียนแทน ia และ ie ด้วยสระเอีย ส่วน iu จะเป็น "อิว" แต่เมื่อมีตัวสะกดจึงเขียนเป็นเสียงควบ "ย"
ตัวอย่างคำ พร้อมเทียบวิธีเขียนในระบบอื่น
สระที่แสดงในที่นี้แสดงเฉพาะที่มีในสำเนียงซื่อเซี่ยนเท่านั้น แต่ในสำเนียงเหมย์เซี่ยนจะมีบางส่วนต่างไปเล็กน้อย เช่นมีเสียง "วอ" (uo) ในขณะที่ในสำเนียงซื่อเซี่ยนเสียง "ว" (u) ด้านหน้าจะหายไปแล้วออกเสียงเป็น "ออ" (o) เฉยๆ เช่น 光 สำเนียงเหมย์เซี่ยนเป็น "กวอง" (kuong) แต่ในสำเนียงซื่อเซี่ยนจะเป็น "กอง" (kong) ซึ่งจะไปซ้ำกับ 江 ซึ่งเป็นเสียง "กอง" ในทั้ง ๒ สำเนียง
ตัวอย่าง
ตัวเลข
ชื่อเมืองและดินแดนต่างๆในถิ่นฮากกา
ภาษาจีนฮากกา (客家语/客家語) หรือจีนแคะ เป็นภาษาจีนกลุ่มหนึ่งที่มีการใช้งานอย่างกว้างขวาง ทั้งในจีนแผ่นดินใหญ่และในไต้หวัน รวมถึงชาวจีนโพ้นทะเล
ฮากกามีอยู่หลายสำเนียงซึ่งต่างกันค่อนข้างมาก แต่ที่ถือเป็นมาตรฐานคือสำเนียงเหมย์เซี่ยน (梅县话/梅縣話) ในเมืองเหมย์โจว (梅州市) ซึ่งอยู่ตอนตะวันออกเฉียงเหนือของมณฑลกวางตุ้ง
ชาวเหมย์เซี่ยนเองก็เป็นกลุ่มที่อพยพไปยังโพ้นทะเลมาก รวมถึงในไต้หวันด้วย ดังนั้นพอพูดถึงภาษาฮากกาขึ้นมาเฉยๆก็มักจะหมายถึงสำเนียงนี้
ในไทยมักแบ่งสำเนียงฮากกาออกเป็นแคะลึกกับแคะตื้น ภาษาฮากกาสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนนี้อยู่ในกลุ่มที่เรียกว่าแคะลึก เซินเค่อ (深客) ในไทยเองก็มีคนแคะลึกอยู่ไม่น้อย แต่ก็มีอีกจำนวนมากที่เป็นแคะตื้น หรือ แคะครึ่งเขา ป้านซานเค่อ (半山客) ซึ่งอยู่แถวเมืองเฟิ่งซุ่น (丰顺/豐順) และบริเวณถัดลงมาทางใต้ค่อนไปทางฝั่งทะเล สำเนียงแคะตื้นจะต่างไปจากแคะลึกไปพอสมควรแต่ก็อยู่ในระดับที่สื่อสารกันรู้เรื่อง
ในไต้หวันมีชาวฮากกาอยู่จำนวนมากจนเป็นหนึ่งในภาษาที่ใช้ในการประกาศต่างๆ ส่วนใหญ่เป็นชาวฮากกาจาเหมย์เซี่ยนและบริเวณรอบๆ โดยเฉพาะอำเภอเจียวหลิ่ง (蕉岭) ดังนั้นฮากกามาตรฐานในไต้หวันเองก็ยืนพื้นจากสำเนียงเหมย์เซี่ยน แต่จะมีความแตกต่างไปเล็กน้อย เรียกว่าสำเนียงซื่อเซี่ยน (四县话/四縣話)
ระบบทับศัพท์ที่จะเขียนถึงต่อไปนี้จะยึดตามสำเนียงซื่อเซี่ยนเป็นหลัก เนื่องจากเป็นฮากกามาตรฐานที่ใช้ในไต้หวัน มีโอกาสเจออยู่ตลอดในชีวิตประจำวัน
วิกิพีเดียฉบับภาษาฮากกาก็ยืนพื้นจากสำเนียงซื่อเซี่ยน https://hak.wikipedia.org/wiki/Thèu-Ya̍p
การเขียนแทนเสียงอ่านภาษาฮากกาด้วยอักษรโรมันนั้นถูกทำได้หลากหลายรูปแบบมาก แต่ในวิกิใช้ระบบที่เรียกว่า "พักฟ้าซื้อ" (Pha̍k-fa-sṳ) คำว่า "พักฟ้าซื้อ" เป็นคำอ่านในภาษาฮากกาของคำว่า 白话字/白話字 ("ไป๋ฮว่าจื้อ" ในจีนกลาง) เพื่อไม่ให้สับสนกับไป๋ฮว่าจื้อที่ใช้ในภาษาจีนฮกเกี้ยนอาจเรียกแยกว่าเป็น ไป๋ฮว่าจื้อฮากกา (客语白话字/客語白話字)
พักฟ้าซื้อถูกคิดขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 โดยหมอสอนศาสนาชาวตะวันตกที่เข้ามาเผยแพร่ศาสนาคริสต์ แต่ในไต้หวันได้เอาระบบนี้มาปรับปรุงใหม่ให้เข้ากับสำเนียงซื่อเซี่ยนเป็นหลัก ระบบที่ใช้ในวิกิพีเดียนี้เองก็เป็นระบบพักฟ้าซื้อของไต้หวัน
นอกจากนี้ที่ไต้หวันได้มีการสร้างระบบใหม่เพื่อใช้แทนเสียงอ่านในภาษาฮากกาสำเนียงต่างๆที่ใช้ในไต้หวัน เรียกว่า พินอินฮากกาไต้หวัน (台湾客家语拼音方案/臺灣客家語拼音方案) ระบบนี้ใช้การเขียนในรูปแบบต่างกันไปในสำเนียงต่างๆเพื่อแสดงเสียงอ่านที่ใกล้เคียงที่ออกเสียงจริงมากขึ้น
พินอินฮากกาไต้หวันในส่วนของสำเนียงซื่อเซี่ยนไม่ได้ต่างจากพักฟ้าซื้อมากนักแต่มีความใกล้เคียงกับพินอินของจีนกลางมากกว่า
นอกจากนี้ทางฝั่งจีนแผ่นดินใหญ่ก็ได้คิดระบบพินอินฮากกา (客家话拼音方案/客家話拼音方案) โดยปรับปรุงจากพินอินของจีนกลาง ยึดเสียงตามสำเนียงเหมย์เซี่ยน ระบบนี้ใช้เป็นมาตรฐานของภาษาจีนฮากกาในจีนแผ่นดินใหญ่
ระบบการทับศัพท์เป็นภาษาไทยที่จะเขียนถึงต่อไปนี้จะเน้นแปลงจากพักฟ้าซื้อเป็นหลัก แต่จะมีการเปรียบเทียบกับระบบพินอินฮากกาของจีนแผ่นดินใหญ่ (ต่อจากนี้ไปจะเรียกว่า "พินอินเหมย์เซี่ยน") และพินอินฮากกาไต้หวันสำหรับสำเนียงซื่อเซี่ยน (ต่อจากนี้ไปจะเรียกว่า "พินอินไต้หวัน") ด้วย
พักฟ้าซื้อถูกใช้ใน wiktionary
และใน http://hakka.fhl.net/dict/i2019042019041111ndex_hakka.html
พินอินฮากกาไต้หวันถูกใช้ในดิกต่างๆที่แสดงเสียงสำเนียงต่างๆหลากหลาย เช่น
https://hakka.dict.edu.tw/hakkadict/index.htm
https://www.moedict.tw/:客家
http://syndict.com
วรรณยุกต์
ภาษาฮากกาแต่ละสำเนียงมีเสียงวรรณยุกต์ค่อนข้างแตกต่างกันไปมาก ในบางสำเนียงอาจมีเสียงวรรณยุกต์มากถึง ๗ เสียง แต่ในสำเนียงส่วนใหญ่รวมถึงสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนมีวรรณยุกต์ทั้งหมด ๖ เสียง
เสียงวรรณยุกต์ที่จะแสดงต่อไปนี้ยึดตามสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนเท่านั้น แต่ว่าแต่ละสำเนียงอาจออกเสียงคำเดียวกันค่อนข้างต่างกันมาก เหน่อกันไปคนละทิศทาง เช่นสำเนียงไห่ลู่เฟิง (海陆丰/海陸豐) จะมีแนวโน้มการขึ้นลงสูงต่ำของเสียงแทบจะตรงกันข้ามกับสำเนียงเหมย์เซี่ยนทั้งหมด
ในการเขียนแสดงเสียงอ่านด้วยอักษรโรมันวรรณยุกต์อาจแสดงด้วยตัวเลขหรือใช้เครื่องหมายกำกับ
ในพินอินเหมย์เซี่ยนจะใช้ตัวเลข 1-6 แสดงเสียงวรรณยุกต์ทั้ง ๖ แต่ในพักฟ้าซื้อจะใช้เครื่องหมายแทนเสียงวรรณยุกต์วางบนตัวอักษรที่เป็นสระ
พินอินไต้หวันมีการใช้ทั้งตัวเลขและเครื่องหมาย แต่เมื่อใช้เครื่องหมายจะวางไว้หลังคำ (ไม่ใช่ด้านบนสระ) และเมื่อใช้ตัวเลขจะใช้เลขบอกค่าความสูงต่ำของเสียง (ไม่ใช่เลขลำดับ 1-6 ที่กำหนดขึ้นเอง) คือเป็นเลข 1-5 โดยที่ 1 แทนเสียงต่ำสุด 5 แทนเสียงสูงสุด
ตารางนี้แสดงสัญลักษณ์และระดับเสียงของวรรณยุกต์ทั้ง ๖ โดยสำเนียงเหมย์เซี่ยนและซื่อเซี่ยนเกือบจะเหมือนกันแต่ก็ต่างกันอยู่เล็กน้อยจึงแยกแสดงทั้ง ๒ แบบเปรียบเทียบกันไปด้วย
| เลข | เครื่องหมาย | ระดับเสียง | เทียบวรรณยุกต์ไทย | ตัวอย่าง | ||
| พัก ฟ้าซื้อ |
พินอิน ไต้หวัน |
เหมย์เซี่ยน | ซื่อเซี่ยน | |||
| 1 | â | aˊ | 44 | 24/33 | สามัญ | 夫 = fû = ฟู |
| 2 | à | aˇ | 11 | เอก | 扶 = fù = ฝู่ | |
| 3 | á | a^ | 31 | โท | 府 = fú = ฟู่ | |
| 4 | a | a | 53 | 55 | ตรี | 富 = fu = ฟู้ |
| 5 | ak | agˋ | 1 | 2 | เอก | 福 = fuk = ฝุก |
| 6 | a̍k | ag | 5 | ตรี | 服 = fu̍k = ฟุก | |
เสียง 1 ในสำเนียงซื่อเซี่ยนมี ๒ แบบคือสำเนียงทางเหนือเป็น 24 คือเป็นเสียงยกขึ้นคล้ายเสียงจัตวา ส่วนสำเนียงทางใต้เป็น 33 คือเสียงเรียบๆกลางๆคล้ายเสียงสามัญ ส่วนสำเนียงเหมย์เซี่ยนเป็น 44 ซึ่งก็เป็นเสียงเรียบคล้ายสามัญแต่สูงกว่าเล็กน้อย
ในที่นี้เลือกใช้เสียงสำมัญ โดยยืนพื้นจากสำเนียงเหมย์เซี่ยนและสำเนียงซื่อเซี่ยนทางใต้ แต่สำเนียงมาตรฐานในไต้หวันยึดสำเนียงซื่อเซี่ยนทางเหนือ จึงออกเสียงเป็นเสียงจัตวา
ส่วนเสียง 2, 3, 4 นั้นบังเอิญค่อนข้างตรงกับเสียงเอก โท ตรี ในภาษาไทย จึงไม่มีปัญหาในการเลือกวรรณยุกต์ที่ใช้ในการทับศัพท์
สำหรับเสียง 5 และ 6 นั้นเป็นกลุ่มเสียงกัก หรือก็คือเทียบเท่ากับคำตายในภาษาไทย คือคำที่สะกดด้วยตัวสะกดแม่กก กด กบ
ตัวสะกดแม่กก กด กบ ใน พักฟ้าซื้อใช้ k t p แต่ในพินอินเหมย์เซี่ยนและพินอินไต้หวันใช้ g d b
เสียง 5 ในพักฟ้าซื้อจะไม่มีการกำกับรูปวรรณยุกต์เช่นเดียวกับเสียง 4 แต่จะลงท้ายด้วย k t p เสมอจึงแยกจากเสียง 4 ได้ชัดเจน
เสียง 5 จะค่อนข้างต่ำจึงแทนด้วยเสียงเอก ส่วนเสียง 6 ค่อนข้างสูง จึงแทนด้วยเสียงตรี
ดังนั้นเสียงเอกจึงใช้แทนทั้งเสียง 2 และ 5 ส่วนเสียงตรีใช้แทนทั้งเสียง 4 และ 6 แต่แยกกันชัดเจนเพราะเสียง 2 และ 4 เป็นคำเป็น ส่วนเสียง 5 และ 6 เป็นคำตาย
อนึ่ง เสียง 1, 2, 3, 4 ในฮากกาเทียบเคียงได้กับเสียง 1, 2, 3, 4 ในจีนกลาง นั่นคือคำที่มีเสียง 1, 2, 3, 4 ในจีนกลางก็มักจะเป็นเสียง 1, 2, 3, 4 ในฮากกาด้วย จึงง่ายต่อการจำ
เพียงแต่ว่าในฮากกามีเสียงกักด้วยซึ่งจีนกลางไม่มี จึงมีเสียง 5 และ 6 เพิ่มมา ซึ่งในจีนกลางไม่มี จึงไม่สามารถเทียบเคียงได้
พยัญชนะต้น
ภาษาฮากกามีเสียงพยัญชนะต้นแทบจะเหมือนกับภาษากวางตุ้ง แต่จะมีการแยก j/z, q/c, x/s คล้ายจีนกลาง แต่ก็ไม่มีเสียง zh, ch, sh แบบที่มีในจีนกลาง
เสียงที่ค่อนข้างพิเศษในภาษาฮากกาซึ่งหายากในภาษาจีนกลุ่มอื่นๆคือเสียง v เหมือน v ในภาษาอังกฤษ เทียบได้กับเสียง "ว" (มักแทนด้วย w) ในภาษาจีนกลุ่มอื่น
โดยรวมแล้วเสียงพยัญชนะเกือบทั้งหมดเหมือนภาษาไทย จึงแทนด้วยภาษาไทยได้ไม่ยาก
| พัก ฟ้าซื้อ |
พินอิน ไต้หวัน |
พินอิน เหมย์ เซี่ยน |
IPA | ทับศัพท์ไทย | ต้วอย่าง |
| p | b | /p/ | ป | 把 = pá = ป้า | |
| ph | p | /pʰ/ | พ,ผ | 爬 = phà = ผ่า | |
| m | /m/ | ม | 麻 = mà = หม่า | ||
| f | /f/ | ฟ, ฝ | 化 = fa = ฟ้า | ||
| v | /v/ | ว | 蛙 = vâ = วา | ||
| t | d | /t/ | ต | 打 = tá = ต้า | |
| th | t | /tʰ/ | ท, ถ | 他 = thâ = ทา | |
| n | /n/ | น | 拿 = nâ = นา | ||
| l | /l/ | ล | 裸 = là = หล่า | ||
| k | g | /k/ | ก | 嘉 = kâ = กา | |
| kh | k | /kʰ/ | ค, ข | 卡 = khà = ค่า | |
| ng | /ŋ/ | ง | 芽 = ngà = หง่า | ||
| h | /h/ | ฮ, ห | 夏 = ha = ฮ้า | ||
| ch | z | /ʦ/ | จ | 炸= cha = จ๊า | |
| j | /ʨ/ | จ | 祭 = chi = จี๊ | ||
| chh | c | /ʦʰ/ | ช, ฉ | 茶 = chhà = ฉ่า | |
| q | /ʨʰ/ | ช, ฉ | 取 = chhí = ชี่ | ||
| s | s | /s/ | ซ, ส | 沙 = sâ = ซา | |
| x | /ɕ/ | ซ, ส | 西 = sî = ซี | ||
| y | i | y | /i/ | ย | 野 = yâ = ยา 衣 = yî = ยี |
ในพักฟ้าซื้อ ch, chh, s อ่านได้ ๒ แบบ ถ้าเป็นสระอีจะอ่านเหมือน j, q, x ในจีนกลาง แต่ถ้าเป็นสระอื่นจะอ่านเหมือน z, c, s ในจีนกลาง
แต่ในพินอินฮากกาทั้งของเหมย์เซี่ยนและของไต้หวันจะเขียนแยก j/z, q/c, x/s ตามเสียงที่ออกจริงๆหมด
ในที่นี้ใช้พักฟ้าซื้อเป็นหลัก ดังนั้น ch จึงแทนเสียง c หรือ q ในพินอินจีนกลาง ไม่ใช่เสียง ch ในพินอินจีนกลาง
และพักฟ้าซื้อใช้เสียง p/ph, t/th, k/kh แทนเสียง ป/พ, ต/ท, ก/ค แทนที่จะใช้ b/p, d/t, g/k แบบในพินอินจีนกลาง ดังนั้นจึงอาจทำให้สับสนได้ง่าย
เสียง ย ในพินอินฮากกาของไต้หวันจะเขียนเป็น i และถ้าเป็นสระเป็น i อยู่แล้วก็ไม่ต้องเขียนเพิ่ม เช่น yang > iang, yim > im
สระและตัวสะกด
ภาษาฮากการักษาเสียงจากภาษาจีนโบราณไว้ได้ค่อนข้างดี มีเสียงตัวสะกดหลงเหลืออยู่ครบถ้วนเช่นเดียวกับภาษากวางตุ้ง
สระเดี่ยวมี ๖ ตัว และมีสระประสมหลายตัว
ตารางสรุปสระและตัวสะกดทั้งหมดที่มี แสดงในระบบพักฟ้าซื้อ
| สระหน้า | ตัวสะกด | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| - | i | u | m | p | n | t | ng | k | |
| a | a อา |
ai ไอ |
au เอา |
am อัม |
ap อับ |
an อัน |
at อัด |
ang อัง |
ak อัก |
| e | e เอ |
eu แอว |
em แอม |
ep แอบ |
en แอน |
et แอด |
|||
| i | i อี |
iu อิว |
im อิม |
ip อิบ |
in อิน |
it อิด |
|||
| o | o ออ |
oi ออย |
on ออน |
ot ออด |
ong ออง |
ok ออก |
|||
| u | u อู |
ui อุย |
un อุน |
ut อุด |
ung อุง |
uk อุก |
|||
| ṳ | ṳ อือ |
ṳm อึม |
ṳp อึบ |
ṳn อึน |
ṳt อึด |
||||
| ia | ia เอีย |
iau เอียว |
iam เอียม |
iap เอียบ |
iang เอียง |
iak เอียก |
|||
| ie | ie เอีย |
iem เอียม |
iep เอียบ |
ien เอียน |
iet เอียด |
||||
| io | io ยอ |
ion ยอน |
iot ยอด |
iong ยอง |
iok ยอก |
||||
| iu | iu อิว |
iun ยุน |
iut ยุด |
iung ยุง |
iuk ยุก |
||||
| oa | oa วา |
oai ไว |
oan วัน |
oat วัด |
|||||
| oe | oen แวน |
oet แวด |
|||||||
| - | m อึม |
n อึน |
ng อึง |
||||||
โดยพื้นฐานแล้วพักฟ้าซื้อใช้อักษรเหมือนภาษาอังกฤษ แต่จะมีอักษร ṳ (ตัว u เติม ๒ จุดด้านล่าง) แทนสระอือ แต่ในระบบพินอินไต้หวันจะใช้ ii แทน ส่วนพินอินเหมย์เซี่ยนใช้ i เมื่อไม่มีตัวสะกด และใช้ e เมื่อมีตัวสะกด
สระแอพักฟ้าซื้อและพินอินไต้หวันใช้ e แต่พินอินเหมย์เซี่ยนใช้ ê
นอกจากนี้พวกเสียบควบ ว เช่น "วา", "แวน" ในพักฟ้าซื้อจะใช้ oa, oen แต่ในพินอินเหมย์เซี่ยนและพินอินไต้หวันใช้ ua, uen
สระที่นำด้วย i นั้นคือเสียงควบ "ย" แต่เพื่อความสะดวกในการทับศัพท์จึงเขียนแทน ia และ ie ด้วยสระเอีย ส่วน iu จะเป็น "อิว" แต่เมื่อมีตัวสะกดจึงเขียนเป็นเสียงควบ "ย"
ตัวอย่างคำ พร้อมเทียบวิธีเขียนในระบบอื่น
| พัก ฟ้าซื้อ |
พินอิน ไต้หวัน |
พินอิน เหมย์ เซี่ยน |
ทับศัพท์ | ตัวอย่าง |
| สระเดี่ยว | ||||
|---|---|---|---|---|
| a | อา | 阿 = â = อา 也 = ya = ย้า |
||
| e | ê | แอ | 个/個 = ke = เก๊ 蝓 = yè = เหย่ |
|
| i | อี | 地 = thi = ที้ 以 = yî = ยี |
||
| o | ออ | 哦 = ô = ออ 唷 = yô = ยอ |
||
| u | อู | 姑 = kû = กู 又 = yu = ยู้ |
||
| ṳ | ii | i | อือ | 资/資 = chṳ̂ = จือ 使 = sṳ́ = ซื่อ |
| สระประสม | ||||
| ai | ไอ | 挨 = âi = ไอ 太 = thai = ไท้ |
||
| au | เอา | 拗 = áu = เอ้า 敲 = khau = เค้า |
||
| eu | êu | แอว | 欧/歐 = êu = แอว 腰 = yêu = แยว |
|
| ia | เอีย | 谢/謝 = chhia = เชี้ย 写/寫 = siá = เซี่ย |
||
| iau | เอียว | 凋 = tiâu = เตียว 挑 = thiâu = เทียว |
||
| ie | iê | เอีย | 介 = kie = เกี๊ย 契 = khie = เคี้ย |
|
| iu | อิว | 留 = liù = หลิ่ว 牛 = ngiù = หงิ่ว |
||
| oi | ออย | 哀 = ôi = ออย 害 = hoi = ฮ้อย |
||
| oa | ua | วา | 掛 = koa = กว๊า 夸/誇 = khôa = ควา |
|
| oai | uai | ไว | 怪 = koai = ไกว๊ 快 = khoai = ไคว้ |
|
| ui | อุย | 贵/貴 = kui = กุ๊ย 锐/銳 = yui = ยุ้ย |
||
| แม่กม | ||||
| am | อัม | 庵 = âm = อัม 柑 = ham = ฮั้ม |
||
| em | êm | แอม | 砧 = chêm = แจม 岑 = chhèm = แฉ่ม |
|
| im | อิม | 金 = kîm = กิม 饮/飲 = yím = ยิ่ม |
||
| ṳm | iim | em | อึม | 针/針 = chṳ̂m = จึม 深 = chhṳ̂m = ชึม |
| iam | เอียม | 甜 = thiàm = เถี่ยม 险/險 = hiám = เฮี่ยม |
||
| iem | iêm | เอียม | 弇 = khièm = เขี่ยม | |
| แม่กบ | ||||
| ap | ab | อับ | 鸭/鴨 = ap = อับ 叶/葉 = ya̍p = ยับ |
|
| ep | eb | êb | แอบ | 掷/擲 = te̍p = แต๊บ 勒 = le̍p = แล้บ |
| ip | ib | อิบ | 及 = khi̍p= คิบ 邑 = yip = หยิบ |
|
| ṳp | iib | eb | อึบ | 汁 = chṳp = จึบ 湿/濕 = sṳp = สึบ |
| iap | iab | เอียบ | 叠/疊 = thia̍p = เที้ยบ 业/業 = ngia̍p = เงี้ยบ |
|
| iep | ieb | iêb | เอียบ | 激 = kie̍p = เกี๊ยบ 揜 = khiep = เขียบ |
| แม่กน | ||||
| an | อัน | 恁 = án = อั้น 版 = pán = ปั้น |
||
| en | ên | แอน | 宴 = yen = แย้น 凳 = ten = แต๊น |
|
| in | อิน | 引 = yín = ยิ่น 品 = phín = พิ้น |
||
| on | ออน | 安 = ôn = ออน 看 = khon = ค้อน |
||
| un | อุน | 允 = yún = ยุ่น 敦 = tûn = ตุน |
||
| ṳn | iin | en | อึน | 镇/鎮 = chṳ́n = จึ้น 神 = sṳ̀n = สึ่น |
| ien | iên | เอียน | 扁 = pién = เปี้ยน 钱/錢 = chhièn = เฉี่ยน |
|
| ion | ยอน | 阮 = ngiôn = งยอน 吮 = chhiôn = ชยอน |
||
| iun | ยุน | 军/軍 = kiûn = กยุน 欣 = hiûn = ฮยุน |
||
| oan | uan | วัน | 关/關 = kôan = กวัน 款 = khóan = ควั่น |
|
| oen | uen | uên | แวน | 耿 = kóen = แกว้น |
| แม่กด | ||||
| at | ad | อัด | 拔 = pha̍t = พัด 杀/殺 = sat = สัด |
|
| et | ed | êd | แอด | 北 = pet = แปด 墨 = me̍t = แม้ด |
| it | id | อิด | 抑 = yit = หยิด 力 = li̍t = ลิด |
|
| ot | od | ออด | 遏 = ot = ออด 割 = kot = ขอด |
|
| ut | ud | อุด | 物 = vu̍t = วุด 骨 = kut = ขุด |
|
| ṳt | iid | ed | อึด | 质/質 = chṳt = จึด 直 = chhṳ̍t = ชึด |
| iet | ied | iêd | เอียด | 裂 = lie̍t = เลี้ยด 结/結 = kiet = เกียด |
| iot | iod | ยอด | 唶 = chio̍t = จย๊อด | |
| iut | iud | ยุด | 屈 = khiut = ขยุด | |
| oat | uad | วัด | 刮 = koat = กวัด | |
| oet | ued | uêd | แวด | 国/國 = koet = แกวด |
| แม่กง | ||||
| ang | อัง | 声/聲 = sâng = ซัง 影 = yáng = ยั่ง |
||
| ong | ออง | 杨/楊 = yòng = หย่อง 昂 = ngòng = หง่อง |
||
| ung | อุง | 用 = yung = ยุ้ง 工 = kûng = กุง |
||
| iang | เอียง | 病 = phiang = เพี้ยง 请/請 = chhiáng = เชี่ยง |
||
| iong | ยอง | 强/強 = khiòng = ขย่อง 想 = sióng = ซย่อง |
||
| iung | ยุง | 胸 = hiûng = ฮยุง 从/從 = chhiùng = ฉยุ่ง |
||
| แม่กก | ||||
| ak | ag | อัก | 扼 = ak = อัก 白 = pha̍k = พัก |
|
| ok | og | ออก | 恶/惡 = ok = ออก 约/約 = yok = หยอก |
|
| uk | ug | อุก | 育 = yuk = หยุก 督 = tuk = ตุก |
|
| iak | iag | เอียก | 锡/錫 = siak = เสียก 逆 = ngia̍k = เงี้ยก |
|
| iok | iog | ยอก | 略 = lio̍k = ลย้อก 脚/腳 = kiok = กยอก |
|
| iuk | iug | ยุก | 玉 = ngiu̍k = งยุก 足 = chiuk = จยุก |
|
| ไร้สระ | ||||
| m | อึม | 毋 = m̀ = อึ่ม | ||
| n | อึน | 嗯 = n̂ = อึน | ||
| ng | อึง | 吴/吳 = ǹg = อึ่ง | ||
สระที่แสดงในที่นี้แสดงเฉพาะที่มีในสำเนียงซื่อเซี่ยนเท่านั้น แต่ในสำเนียงเหมย์เซี่ยนจะมีบางส่วนต่างไปเล็กน้อย เช่นมีเสียง "วอ" (uo) ในขณะที่ในสำเนียงซื่อเซี่ยนเสียง "ว" (u) ด้านหน้าจะหายไปแล้วออกเสียงเป็น "ออ" (o) เฉยๆ เช่น 光 สำเนียงเหมย์เซี่ยนเป็น "กวอง" (kuong) แต่ในสำเนียงซื่อเซี่ยนจะเป็น "กอง" (kong) ซึ่งจะไปซ้ำกับ 江 ซึ่งเป็นเสียง "กอง" ในทั้ง ๒ สำเนียง
ตัวอย่าง
ตัวเลข
| 0 | 〇/零 | làng | หลั่ง |
| 1 | 一 | yit | หยิด |
| 2 | 二 | ngi | งี้ |
| 3 | 三 | sâm | ซัม |
| 4 | 四 | si | ซี้ |
| 5 | 五 | ńg | อึ้ง |
| 6 | 六 | liuk | หลยุก |
| 7 | 七 | chhit | ฉิด |
| 8 | 八 | pat | ปัด |
| 9 | 九 | kiú | กิ้ว |
| 10 | 十 | sṳ̍p | ซึบ |
| 100 | 百 | pak | ปัก |
| 1,000 | 千 | chhiên | เชียน |
| 10,000 | 万/萬 | van | วั้น |
| 100,000,000 | 亿/億 | yi | ยี้ |
| 1,000,000,000,000 | 兆 | seu | แซ้ว |
ชื่อเมืองและดินแดนต่างๆในถิ่นฮากกา
| อักษรจีน | พักฟ้าซื้อ | ทับศัพท์ไทย | จีนกลาง |
| 广东/廣東 | Kóng-tûng | ก้องตุง | กว่างตง (กวางตุ้ง) |
| 梅州 | Mòi-chû | หม่อยจู | เหมย์โจว |
| 梅县/梅縣 | Mòi-yen | หม่อยแย้น | เหมย์เซี่ยน |
| 嘉应/嘉應 | Kâ-yin | กายิ้น | เจียอิ้ง |
| 梅江 | Mòi-kông | หม่อยกอง | เหมย์เจียง |
| 蕉岭/蕉嶺 | Chiâu-liâng | เจียวเลียง | เจียวหลิ่ง |
| 平远/平遠 | Phìn-yén | ผิ่นแย่น | ผิงหย่วน |
| 兴宁/興寧 | Hîn-nèn | ฮินแหน่น | ซิงหนิง |
| 五华/五華 | Ńg-fà | อึ้งฝ่า | อู่หัว |
| 丰顺/豐順 | Fûng-sun | ฟุงซุ้น | เฟิงซุ่น |
| 大埔 | Thai-phû | ไท้พู | ต้าผู่ |
| 河源 | Hò-ngièn | ห่อเหงี่ยน | เหอหยวน |
| 源城 | Ngièn-sàng | เหงี่ยนสั่ง | หยวนเฉิง |
| 紫金 | Chṳ́-kîm | จื้อกิม | จื่อจิน |
| 龙川/龍川 | Liùng-chhôn | หลยุ่งชอน | หลงชวาน |
| 连平/連平 | Lièn-phìn | เหลี่ยนผิ่น | เหลียนผิง |
| 和平 | Fò-phìn | ฝ่อผิ่น | เหอผิง |
| 东源/東源 | Tûng-ngièn | ตุงเหงี่ยน | ตงหยวน |
| 惠州 | Fi-chû | ฟี้จู | ฮุ่ยโจว |
| 惠城 | Fi-sàng | ฟี้สั่ง | ฮุ่ยเฉิง |
| 惠阳/惠陽 | Fi-yòng | ฟี้หย่อง | ฮุ่ยหยาง |
| 博罗/博羅 | Pok-lò | ปอกหล่อ | ปั๋วหลัว |
| 惠东/惠東 | Fi-tûng | ฟี้ตุง | ฮุ่ยตง |
| 龙门/龍門 | Liùng-mùn | หลยุ่งหมุ่น | หลงเหมิน |
| 汕尾 | Sân-mî | ซันมี | ซ่านเหว่ย์ (ซัวบ้วย) |
| 陆丰/陸豐 | Liu̍k-fûng | ลยุกฟุง | ลู่เฟิง (หลกฮง) |
| 海丰/海豐 | Hói-fûng | ฮ่อยฟุง | ไห่เฟิง (ไหฮง) |
| 陆河/陸河 | Liu̍k-hò | ลยุกห่อ | ลู่เหอ |
| 韶关/韶關 | Sèu-koân | แส่วกวัน | เสากวาน |
| 深圳 | Chhṳ̂m-chun | ชึมจุ๊น | เซินเจิ้น |
| 揭阳/揭陽 | Kiet-yòng | เกียดหย่อง | เจียหยาง (กิ๊กเอี๊ย) |
| 福建 | Fuk-kien | ฝุกเกี๊ยน | ฝูเจี้ยน (ฮกเกี้ยน) |
| 龙岩/龍岩 | Liùng-ngàm | หลยุ่งหงั่ม | หลงหยาน |
| 新罗/新羅 | Sîn-lò | ซินหล่อ | ซินหลัว |
| 永定 | Yún-thin | ยุ่นทิ้น | หย่งติ้ง |
| 长汀/長汀 | Chhòng-tîn | ฉ่องติน | ฉางทิง |
| 武平 | Vú-phìn | วู่ผิ่น | อู่ผิง |
| 漳平 | Chông-phìn | จองผิ่น | จางผิง |
| 上杭 | Song-hòng | ซ้องห่อง | ซ่างหาง |
| 连城/連城 | Lièn-sàng | เหลี่ยนสั่ง | เหลียนเฉิง |
| 三明 | Sâm-mìn | ซั่มหมิ่น | ซานหมิง |
| 江西 | Kông-sî | กองซี | เจียงซี (กังไส) |
| 赣州/贛州 | Kam-chû | กั๊มจู | ก้านโจว |
| 台湾/台灣 | Thòi-vân | ถ่อยวัน | ไถวาน (ไต้หวัน) |
