เขียน | แทนด้วย วรรณยุกต์ |
ทับศัพท์ | อธิบายเสียงอ่าน | ตัวอย่าง | |
---|---|---|---|---|---|
a | สามัญ | อา | เสียงกลางเรียบ | ca = กา | ngân = เงิน |
à | เอก | อ่า | เริ่มจากเสียงต่ำแล้วค่อยๆตกเล็กน้อย | gà = ก่า | ngần = เหงิ่น |
ả | โท | อ้า | เริ่มจากเสียงต่ำแล้วตกอย่างรวดเร็ว | cả = ก้า | ngẩn = เงิ่น |
á | ตรี | อ๊า | เริ่มจากเสียงสูงแล้วก็ยังค่อยๆสูงขึ้นไปอีก | cá = ก๊า | ngấn = เงิ้น |
ã | จัตวา | อ๋า | เริ่มจากเสียงกลางแล้วกักกลางทางแล้วยกเสียงสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว | gã = ก๋า | ngẫm = เหงิม |
ạ | เอก+กัก | อะ | เสียงต่ำและมีการกักตอนท้าย | cạ = กะ | ngậm = เหงิ่ม |
อักษร | IPA | ทับศัพท์ | อธิบายคร่าวๆ | ตัวอย่าง | |
---|---|---|---|---|---|
b | /ɓ/ | บ | คล้าย "บ" ในภาษาไทย | bà = บ่า | bần = เบิ่น |
ch | /c/ | จ | คล้าย "จ" ในภาษาไทย | chả = จ้า | chân = เจิน |
d | /z/~/j/ | ซ/ส หรือ ย |
ในสำเนียงใต้จะตรงกับเสียง "ย" ในภาษาไทย แต่สำเนียงเหนือจะเป็นเสียง z อย่างในภาษาอังกฤษ ซึ่งไม่มีในภาษาไทย ในที่นี้จึงให้แทนด้วยเสียง "ซ/ส" ซึ่งใกล้เคียงเสียง z มากที่สุดในภาษาไทย หรืออาจอนุโลมให้ใช้เป็น "ย" ตามสำเนียงใต้ก็ได้ |
da = ซา/ยา | dọc = ส็อก/หย็อก |
gi | giả = ซ่า/ย่า | gì = สี่/หยี่ | |||
đ | /ɗ/ | ด | คล้าย "ด" ในภาษาไทย | đá = ด๊า | đọc = ด็อก |
g | /ɣ/ | ก | ไม่มีในภาษาไทย แต่ฟังดูแล้วใกล้เคียง "ก" รูป gh ใช้เมื่อตามด้วยสระ i, y หรือ e ยกเว้น gi จะเป็นอีกเสียง (ดูที่ด้านบน) |
gà = ก่า | gùi = กุ่ย |
gh | ghi = กี | ghen = แกน | |||
h | /h/ | ฮ/ห | ตรงกับเสียง "ฮ/ห" ในภาษาไทย | hả = ฮ่า | học = ห็อก |
k | /k/ | ก | ตรงกับเสียง "ก" ในภาษาไทย รูป c ใช้เมื่อตามด้วย a, o หรือ u รูป q ใช้เมื่อตามด้วย u กลายเป็นเสียง "กว" |
kí = กี่ | kẹt = แกด |
c | cá = ก๊า | cơm = เกิม | |||
q | quà = กว่า | quần = เกวิ่น | |||
kh | /x/~/kʰ/ | ค/ข | ในสำเนียงใต้จะตรงกับเสียง "ค" ในภาษาไทย แต่ในสำเนียงเหนือจะเป็นเสียง /x/ ซึ่งไม่มีในภาษาไทย ในที่นี้จึงให้แทนด้วย "ค" ตามเสียงสำเนียงใต้ |
khá = ค้า | khốn = ค้น |
l | /l/ | ล | ตรงกับเสียง "ล" ในภาษาไทย | lá = ล้า | lên = เล็น |
m | /m/ | ม | ตรงกับเสียง "ม" ในภาษาไทย | mà = หม่า | mọc = หม็อก |
n | /n/ | น | ตรงกับเสียง "น" ในภาษาไทย | nà = หน่า | nóng = น้อง |
ng | /ŋ/ | ง | ตรงกับเสียง "ง" ในภาษาไทย รูป ngh ใช้เมื่อตามด้วยสระ i, y หรือ e |
ngã = หงา | ngân = เงิน |
ngh | nghề = เหง่ | nghiệp = เหงียบ | |||
nh | /ɲ/ | ญ | ตรงกับเสียง "ญ" ในภาษาลาวหรือเขมร | nhả = ญ่า | nhấn = เญิ้น |
p | /p/ | ป | ตรงกับเสียง "ป" ในภาษาไทย | pin = ปิน | pốp = โป๊บ |
ph | /f/ | ฟ/ฝ | ตรงกับเสียง "ฟ/ฝ" ในภาษาไทย | phá = ฟ้า | phối = โฟ้ย |
r | /z/~/ʐ/~/ɹ/ | ซ/ส หรือ ร |
ในสำเนียงเหนือจะเป็นเสียงเดียวกับ d/gi ดังนั้นให้ทับศัพท์เป็น ซ/ส อย่างไรก็ตามในสำเนียงใต้จะออกเสียงคล้าย r ในภาษาญี่ปุ่นหรืออาจคล้าย r ในจีนกลาง ในที่นี้จึงอนุโลมให้แทนด้วย "ร" ซึ่งใกล้เคียงที่สุดเมื่ออิงตามสำเนียงใต้ได้ |
rã = สา/หรา | rất = เซิ้ด/เริ้ด |
s | /s/~/ʂ/ | ซ/ส | ในสำเนียงเหนือจะตรงกับเสียง "ซ" ในภาษาไทย ในสำเนียงใต้จะค้ายเสียง sh ในภาษาจีน ไม่ว่าเสียงไหนก็ฟังดูใกล้เคียง "ซ" จึงให้ทับศัพท์เป็น "ซ" ในภาษาไทย |
sà = ส่า | sân = เซิน |
t | /t/ | ต | ตรงกับเสียง "ต" ในภาษาไทย | tả = ต้า | tôi = โตย |
th | /tʰ/ | ท/ถ | ตรงกับเสียง "ท/ถ" ในภาษาไทย | thả = ท่า | thông = ทง |
tr | /c/~/tʂ/ | จ | ในสำเนียงเหนือจะออกเสียงเหมือนกับ ch ในสำเนียงใต้จะออกเสียงคล้าย zh ในภาษาจีน ไม่ว่าจะเสียงไหนก็ฟังดูใกล้เคียง "จ" จึงให้ทับศัพท์เป็น "จ" ในภาษาไทย |
trà = จ่า | trâu = เจิว |
v | /v/ | ว | คล้ายเสียง v ในภาษาอังกฤษ ใกล้เคียงกับเสียง "ว" ในภาษาไทย | và = หว่า | vốn = โว้น |
x | /s/ | ซ/ส | ตรงกับเสียง "ซ/ส" ในภาษาไทย | xa = ซา | xong = ซ็อง |
อักษร | IPA | ทับศัพท์ | อธิบายคร่าวๆ | ตัวอย่าง | |
---|---|---|---|---|---|
ng | /ŋ/ | ง | ตรงกับแม่กงในภาษาไทย | càng = ก่าง | lòng = หล่อง |
nh | /jŋ/ | ง, งย์ | ให้เขียนเหมือน ng ยกเว้น anh เขียนเป็น "อังย์" | nhanh = ญังย์ | minh = มิง |
n | /n/ | น | ตรงกับแม่กนในภาษาไทย | tôn = โตน | tàn = ต่าน |
m | /m/ | ม | ตรงกับแม่กมในภาษาไทย | cầm = เกิ่ม | ngỏm = ง่อม |
c | /k̚/ | ก | ตรงกับแม่กกในภาษาไทย | mắc = มัก | sốc = ซก |
ch | /jk̚/ | ก, กย์ | ให้เขียนเหมือน c ยกเว้น ach เขียนเป็น "อักย์" | sạch = สักย์ | đích = ดิ๊ก |
t | /t̚/ | ด | ตรงกับแม่กดในภาษาไทย | cát = ก๊าด | mốt = โม้ด |
p | /p̚/ | บ | ตรงกับแม่กบในภาษาไทย | sắp = ซับ | lốp = โล้บ |
เขียน | IPA | ทับศัพท์ | หมายเหตุ | ตัวอย่าง | |
---|---|---|---|---|---|
-ă | /a/ | อะ | เป็นเสียงสั้นและตามด้วยตัวสะกดเสมอ | bắn = บั๊น | bằng = บั่ง |
-a | /a/ | อะ | เป็นเสียงสั้นเมื่อตามด้วย ch, nh | bánh = บั๊งย์ | lách = ลักย์ |
/aː/ | อา | tả = ต้า | cản = ก้าน | ||
-â | /ə/ | เอิ | เป็นเสียงสั้นและตามด้วยตัวสะกดเสมอ | vấn = เวิ้น | cầm = เกิ่ม |
-ơ | /əː/ | เออ | เป็นเสียงยาวเสมอ | ngơ = เงอ | đơn = เดิน |
-ô | /o/ | โอะ | เป็นเสียงสั้นเมื่อตามด้วย c, ng | tổng = ต้ง | ngốc = งก |
/oː/ | โอ | ngô = โง | chôp = โช้บ | ||
-o | /ɔ/ | เอาะ | เป็นเสียงสั้นเมื่อตามด้วย c, ng | nong = น็อง | móc = ม้อก |
/ɔː/ | ออ | nhỏ = หญ้อ | món = ม้อน | ||
-u | /u/ | อุ | เป็นเสียงสั้นเมื่อตามด้วย c, ng | thùng = ถุ่ง | đúc = ดุ๊ก |
/uː/ | อู | ngủ = งู่ | gút = กู๊ด | ||
-ư | /ɯ/ | อึ | เป็นเสียงสั้นเมื่อตามด้วย c, ng | xưng = ซึง | ngực = หงึก |
/ɯː/ | อือ | thư = ทือ | nhứt = ญื้ด | ||
-ê | /e/ | เอะ | เป็นเสียงสั้นเมื่อตามด้วย ch, nh | nghênh = เง็ง | đếch = เด๊ก |
/eː/ | เอ | kể = เก้ | bến = เบ๊น | ||
-e | /ɛː/ | แอ | เป็นเสียงยาวเสมอ | tẻ = แต้ | tẹt = แตด |
-i, -y | /i/ | อิ | เป็นเสียงสั้นเมื่อตามด้วย ch, nh อาจถูกเขียนเป็น i หรือ y แล้วแต่คำ และบางคำก็อาจเขียนได้ทั้ง ๒ แบบ |
mỹ = หมี | lịch = หลิก |
/iː/ | อี | lí = ลี้ | mịt = หมีด |
เขียน | IPA | ทับศัพท์ | หมายเหตุ | ตัวอย่าง | |
---|---|---|---|---|---|
-ay | /aj/ | อาย | mảy = ไม่ | cày = ไก่ | |
-ai | /aːj/ | ไอ | mài = หม่าย | cài = ก่าย | |
-au | /aw/ | เอา | sau = เซา | đau = เดา | |
-ao | /aːw/ | อาว | sao = ซาว | não = หนาว | |
-âu | /əw/ | เอิว | đâu = เดิว | nấu = เนิ้ว | |
-ây | /əj/ | เอ็ย | ถ้ามีรูปวรรณยุกต์ ให้ตัดไม้ไต่คู่ทิ้ง | đấy = เด๊ย | tây = เต็ย |
-ơi | /əːj/ | เอย | tơi = เตย | mới = เม้ย | |
-ôi | /oj/ | โอย | tối =โต๊ย | xôi = โซย | |
-oi | /ɔːj/ | ออย | mỏi = ม่อย | gọi = ก่อย | |
-oă (q)uă |
/wa/ | วะ | เขียน uă เฉพาะเมื่อตาม q | hoặc = ฮหวัก | quăng = กวัง |
-oa (q)ua |
/wa/ | วะ | ถ้ามีตัวสะกดเป็น ch หรือ nh จะเป็นเสียงสั้น เขียน ua เฉพาะเมื่อตาม q |
hoạch = ฮหวักย์ | quành = กวั่งย์ |
/waː/ | วา | toa = ตวา | quàng = กว่าง | ||
-oe (q)ue |
/wɛ/ | แว | เขียน ue เฉพาะเมื่อตาม q | khoẻ = แคว่ | quẹt = แกวด |
-ua -uâ- -uô- -uơ |
/uə/ | อัว | มีหลายรูป แต่ออกเสียงเหมือนกัน รูป uâ และ uô จะใช้เมื่อตามด้วยตัวสะกด แต่ยกเว้น qua ให้ตามตัวอย่างด้านบน |
của = กั้ว xuất = ซวด |
tuốn = ต่วน thuở = ทั่ว |
-uê | /we/ | เว | tuế = เตว๊ | quên = เกวน | |
-uy | /uj/ | อุย | tuy = ตุย | quỷ = กุ้ย | |
-ui | /uːj/ | อูย | tui = ตูย | củi = กู้ย | |
-ưi | /ɯj/ | อึย | gửi = กึ้ย | ngửi = งึ่ย | |
-ưa -ươ- |
/ɯə/ | เอือ | รูป ươ ใช้เมื่อตามด้วยตัวสะกด | nửa = เนื่อ | xương = เซือง |
-ưu | /ɯːw/ | อืว | bưu = บืว | lưu = ลืว | |
-êu | /ɛw/ | เอว | nếu = เน้ว | đều = เด่ว | |
-eo | /ew/ | แอว | kèo = แก่ว | mẻo = แม่ว | |
-ia -iê- yê- |
/iə/ | เอีย | รูป iê จะใช้เมื่อตามด้วยตัวสะกด และถ้าไม่มีพยัญชนะต้นจะใช้รูป yê |
phía = เฟี้ย ỉa = เอี้ย |
biệt = เบียด yểm = เอี๊ยม |
-iu | /iːw/ | อีว | xỉu = ซิ่ว | tíu = ติ๊ว |
เขียน | IPA | ทับศัพท์ | หมายเหตุ | ตัวอย่าง | |
---|---|---|---|---|---|
-iêu yêu |
/iəw/ | เอียว | เมื่อไม่มีพยัญชนะต้นจะเขียนเป็น yêu | tiêu = เตียว | yếu = เอี๊ยว |
-oay (q)uay |
/waj/ | ไว | เขียน uay เฉพาะเมื่อตาม q | ngoáy = ไงว้ | quảy = ไกว้ |
-oai (q)uai |
/waːj/ | วาย | เขียน uai เฉพาะเมื่อตาม q | khoai = ควาย | quải = กว้าย |
-oao (q)uao |
/waːw/ | วาว | เขียน uao เฉพาะเมื่อตาม q | ngoao = งวาว | quào = กว่าว |
-oeo (q)ueo |
/wɛːw/ | แวว | เขียน ueo เฉพาะเมื่อตาม q | khoeo = แควว | queo = แกวว |
-uây | /wəj/ | เว็ย | ถ้ามีรูปวรรณยุกต์ให้ตัดไม้ไต่คู้ | quây = เกว็ย | khuấy = เคว้ย |
-uôi | /uəj/ | อวย | nuôi = นวย | tuổi = ต้วย | |
-uya -uyê- |
/wiə/ | เวีย | รูป uyê จะใช้เมื่อมีตัวสะกด | khuya = เควีย | khuyên = เควียน |
-uyu | /wiːw/ | วีว | khuỷu = ควี่ว | ||
-ươi | /ɯəj/ | เอียย | lười = เหลื่อย | tươi = เตือย | |
-ươu | /ɯəw/ | เอือว | nườu = เหนื่อว | hươu = เฮือว |
เลข | เขียน | ทับศัพท์ |
---|---|---|
0 | không | คง |
1 | một | โหมด |
2 | hai | ฮาย |
3 | ba | บา |
4 | bốn | โบ๊น |
5 | năm | นัม |
6 | sáu | เซ้า |
7 | bảy | ไบ้ |
8 | tám | ต๊าม |
9 | chín | จิ๊น |
10 | mười | เหมื่อย |
100 | trăm | จัม |
1,000 | nghìn | หงิ่น |
1,000,000 | triệu | เจี่ยว |
1,000,000,000 | tỷ | ตี้ |
เขียน | ทับศัพท์ | |
---|---|---|
1 | Hà Nội | ห่าโหน่ย (ฮานอย) |
2 | Thành phố Hồ Chí Minh | ถั่งย์โฟ้โห่จี๊มิง (โฮจิมินห์) |
3 | Hải Phòng | ฮ่ายฝ่อง |
4 | Đà Nẵng | ด่าหนัง |
5 | Cần Thơ | เกิ่นเทอ |
6 | Điện Biên | เดี่ยนเบียน |
7 | Lai Châu | ลายเจิว |
8 | Lào Cai | หล่าวกาย |
9 | Hà Giang | ห่าซาง/ห่ายาง |
10 | Cao Bằng | กาวบั่ง |
11 | Lạng Sơn | หล่างเซิน |
12 | Yên Bái | เอียนบ๊าย |
13 | Tuyên Quang | เตวียนกวาง |
14 | Bắc Kạn | บั๊กก่าน |
15 | Thái Nguyên | ท้ายเงวียน |
16 | Sơn La | เซินลา |
17 | Phú Thọ | ฟู้เถาะ |
18 | Vĩnh Phúc | หวิงฟุก |
19 | Bắc Ninh | บั๊กนิง |
20 | Bắc Giang | บั๊กซาง/บั๊กยาง |
21 | Quảng Ninh | กว้างนิง |
22 | Hòa Bình | ฮหว่าบิ่ง |
23 | Hưng Yên | ฮึงเอียน |
24 | Hải Dương | ฮ่ายเซือง/ฮ่ายเยือง |
25 | Thái Bình | ท้ายบิ่ง |
26 | Hà Nam | ห่านาม |
27 | Nam Định | นามดิ่ง |
28 | Ninh Bình | นิงบิ่ง |
29 | Thanh Hóa | ทังย์ฮว้า |
30 | Nghệ An | เหงะอาน |
31 | Hà Tĩnh | ห่าติ๋ง |
32 | Quảng Bình | กว้างบิ่ง |
33 | Quảng Trị | กว้างจิ |
34 | Thừa Thiên Huế | เถื่อเทียนเฮว้ |
35 | Quảng Nam | กว้างนาม |
36 | Quảng Ngãi | กว้างหงาย |
37 | Kon Tum | กอนตูม |
38 | Gia Lai | ซาลาย/ยาลาย |
39 | Bình Định | บิ่งดิ่ง |
40 | Phú Yên | ฟู้เอียน |
41 | Đắk Lắk | ดั๊กลัก |
42 | Đắk Nông | ดั๊กนง |
43 | Khánh Hòa | คั้งย์ฮหว่า |
44 | Lâm Đồng | เลิมด่ง |
45 | Ninh Thuận | นิงถ่วน |
46 | Bình Thuận | บิ่งถ่วน |
47 | Bình Phước | บิ่งเฟื้อก |
48 | Tây Ninh | เต็ยนิง |
49 | Bình Dương | บิ่งเซือง/บิ่งเยือง |
50 | Đồng Nai | ด่งนาย |
51 | Bà Rịa – Vũng Tàu | บ่าเสียะ/บ่าเหรียะ - หวุงเต่า |
52 | Long An | ลองอาน |
53 | Đồng Tháp | ด่งท้าบ |
54 | Tiền Giang | เตี่ยนซาง/เตี่ยนยาง |
55 | Bến Tre | เบ๊นแจ |
56 | An Giang | อานซาง/อานยาง |
57 | Vĩnh Long | หวิงล็อง |
58 | Kiên Giang | เกียนซาง/เกียนยาง |
59 | Hậu Giang | เหิ่วซาง/เหิ่วยาง |
60 | Trà Vinh | จ่าวิง |
61 | Sóc Trăng | ซ้อกจัง |
62 | Bạc Liêu | บากเลียว |
63 | Cà Mau | ก่าเมา |