ต่อจาก
บทที่ ๔๙คำสกรรมกริยาคือคำที่ต้องมีกรรม ส่วนคำอกรรมกริยาคือคำที่ไม่ต้องมีกรรม
ในภาษามองโกลมีคู่คำสกรรมกริยากับอกรรมกริยาที่มีความสัมพันธ์กันอยู่มากมาย เช่น
босох
= ยืน |
босгох
= ทำให้ยืน = ตั้งขึ้น |
болох
= กลายเป็น |
болгох
= ทำให้กลายเป็น |
การ "ทำให้ยืนขึ้น" ก็คือการ "ตั้งขึ้น" มีความหมายเดียวกัน จะเห็นความสัมพันธ์ของคำได้เป็นอย่างดีดังนี้
ในตัวอย่างที่ยกมานี้จะพอเห็นหลักได้ว่าแค่เติม г แทรกลงไปก็ทำให้คำอกรรมกริยากลายเป็นสกรรมกริยาขึ้นมา นี่เป็นรูปแบบที่เจอได้ แต่ก็ไม่ใช่ว่าคำกริยาไหนก็ทำแบบนี้ได้ แล้วแต่คำว่าเขาใช้กันหรือเปล่า
ที่คล้ายกันนี้ยังมีพวกคำที่เติม лга/лгэ/лго/лгө (ขึ้นกับหลักกลมกลืนของเสียง) ซึ่งจะใช้กับพวกที่หางเป็นสระเสียงยาวหรือสระประสม
буух
= ตก, หล่น, ร่วง, ลง |
буулгах
= ปล่อยตก, ทำหล่น, ทิ้งร่วง, เอาลง |
айх
= กลัว |
айлгах
= ทำให้กลัว |
хийх
= ทำ |
хийлгэх
= ให้ทำ |
และก็มีบางคำที่แค่ต่อเสียงให้ยาวออกไป
өнгөрөх
= ผ่านเวลา |
өнгөрөөх
= ปล่อยให้เวลาผ่านไป |
унтрах
= หายไป |
унтраах
= ดับ |
ส่วนนอกจากนั้นแล้วก็มีรูป уула/үүлэ เช่น
орох
= เข้า |
оруулах
= ทำให้เข้า = ใส่ |
явах
= ไป |
явуулах
= ทำให้ไป = ส่ง |
การสร้างสกรรมกริยาโดยทำเป็นรูป уула/үүлэ แบบนี้ใช้ได้ทั่วไปกว่า แม้แต่คำที่มีรูปสกรรมกริยาแบบอื่นอยู่แล้วก็ยังสร้างได้ เช่น
хүрэх
= ไปถึง |
хүргэх
= ส่งถึง |
хүрүүлэх
= ทำให้ไปถึง |
แต่ก็จะให้ความรู้สึกต่างกันหน่อย เหมือนเวลาบอกว่าการ "ส่ง" ก็คือการ "ทำให้ไปถึง" ยังที่ที่ต้องการ แต่ก็ไม่ได้เหมือนกันทีเดียว
แต่ก็มีบางส่วนที่แปลงได้หลายรูป แล้วไม่ว่ารูปให้ความหมายไม่ต่างกัน เช่น
сандрах
= รำคาญ |
сандруулах
= сандаргах
= сандраах
= ทำให้รำคาญ |
นอกจากนี้แล้วก็มีบางคำที่มีรูปสกรรมแบบอื่นอีก แต่ก็สามารถสร้างรูป уула/үүлэ ได้ด้วย แต่จะให้ความหมายต่างกันเล็กน้อย
хагарах
= แตก |
хагалах
= ทำแตก |
хагаруулах
= ทำให้แตก |
тасрах
= ขาด |
таслах
= ตัด |
тасруулах
= ทำให้ขาด |
эвдрэх
= พัง |
эвдэх
= ทำพัง |
эвдрүүлэх
= ทำให้พัง |
асгарах
= หก |
асгах
= ทำหก |
асгаруулах
= ทำให้หก |
ตัวอย่างอื่นๆเพิ่มเติม
байх
= อยู่ |
байлгах
= ให้อยู่ |
инээх
= หัวเราะ |
инээлгэх
= ทำให้หัวเราะ |
суух
= นั่ง |
суулгах
= ให้นั่ง |
гүйх
= วิ่ง |
гүйлгэх
= ให้วิ่ง |
сэрэх
= ตื่น |
сэрээх
= ปลุก |
хатах
= แห้ง |
хатаах
= ทำให้แห้ง |
үхэх
= ตาย |
үхүүлэх
= ทำให้ตาย |
уйлах
= ร้องไห้ |
уйлуулах
= ทำให้ร้องไห้ |
согтуурах
= เมา |
согтууруулах
= ทำให้เมา |
гайхах
= ตกใจ |
гайхуулах
= ทำให้ตกใจ |
баярлах
= ดีใจ |
баярлуулах
= ทำให้ดีใจ |
холдох
= หลีกห่าง |
холдуулах
= ให้หลีกห่าง |
унтах
= หลับ |
унтуулах
= ให้หลับ |
ажиллах
= ทำงาน |
ажиллуулах
= ให้ทำงาน |
тоглох
= เล่น |
тоглуулах
= ให้เล่น |
ตัวอย่างประโยค
ээж хүүхдээ гадаа тоглууллаа.
แม่ให้เด็กไปเล่นข้างนอก |
хүчтэй салхи лааны галыг унтраасан.
ลมแรงทำให้ไฟของเทียนดับ |
| ꡐ хүчтэй = แรง, แข็งแรง |
ꡐ салхи = ลม |
| ꡐ лаа = เทียน |
ꡐ гал = ไฟ |
อ่านต่อ
บทที่ ๕๑