บทที่ 14 วากยสัมพันธ์ (構文)
ในที่นี้จะพูดถึงรูปประโยคบางอย่างที่เป็นพื้นฐานคือ
1. รูปถูกกระทำ
2. รูปให้ทำ
3. รูปประโยคที่ใช้ 把
4. คำกริยาซ้อน
5. ประโยคความซ้อน
6. การเปรียบเทียบ
1. รูปถูกกระทำ
1.1 被 ใช้ในความหมายว่าถูกกระทำ
ประธาน+被+(ผู้กระทำ)+กริยา+ส่วนอื่นๆ
คำกริยานั้นจะไม่อยู่โดดๆ แต่จะต้องมี 了 หรือไม่ก็มีส่วนอื่นๆอยู่ด้วยเสมอ
我的手机被偷了。
我的手機被偷了 。
Wo3 de5 shou3ji bei4 tou1 le5
私の携帯電話は盗まれました。
โทรศัพท์มือถือของฉันถูกขโมย
我被妈妈批评了。
我被媽媽批評了 。
Wo3 bei4 ma1ma5 pi1ping2 le5
私はお母さんにしかられました。
ฉันถูกแม่ว่า
那本书被他接走了
那本書被他接走了
Na4 ben3 shu1 bei4 ta1 jie4zou3 le5
その本は彼が借りて行きました。
หนังสือเล่มนี้(ถูก)เขายืมไป
1.2 让 (讓) กับ 叫 ก็มีความหมายว่าถูกกระทำ แต่ว่าจะไม่สามารถละผู้กระทำได้
ประธาน+让/叫+ผู้กระทำ+กริยา+ส่วนอื่นๆ
ในรูปปฏิเสธจะใช้ 没有 (沒有) หรือ 没 (沒)
电脑叫弟弟弄坏了。
電腦叫弟弟弄壞了。
Dian4nao3 jiao4 di4di5 nong4huai4 le5
コンピューターは弟に壊されてしまった。
คอมพิวเตอร์ถูกน้องชายทำพัง
杯子没让孩子打碎。
杯子沒讓孩子打碎。
Bei1zi5 mei2 rang4 hai2zi5 da3sui4
コップは子供に割られることはなかった。
แก้วยังไม่ถูกเด็กทำแตก
2. รูปให้ทำ
2.1 让 (讓) กับ 叫 นั้น ยังถูกใช้ในรูปให้ทำด้วย
โดยมีความหมายต่างกันคือ
让 (讓) ยอมให้ทำตามที่ต้องการ
叫 สั่งให้ทำ
爸爸不让我出去玩儿。
爸爸不讓我出去玩兒。
Ba4ba5 bu2 rang4 wo3 chu1qu5 wan2r
お父さんは僕を遊びに行かせません。
พ่อไม่ยอมให้ฉันออกไปเล่น
妈妈叫我写日记。
媽媽叫我寫日記。
Ma1ma5 jiao4 wo3 xie3 ri4ji4
お母さんは僕に日記を書かせます。
แม่สั่งให้ฉันเขียนบันทึกประจำวัน
2.2 让 (讓) กับ 叫 แล้วก็ 使 อาจใช้ในความหมายว่าทำให้เกิดความรู้สึกหรือสภาพต่างๆขึ้น
他的话让大家很生气。
他的話讓大家很生氣。
Ta1 de5 hua4 rang4 da4jia1 hen3 sheng1qi5
彼の話は皆をとても怒らせた。
เรื่องที่เขาพูดทำให้ทุกคนโกรธมาก
读书使学生提高作文能力。
讀書使學生提高作文能力。
Du2shu1 shi3 xue2sheng5 ti2gao1 zuo4wen2 neng2li4
読書は学生の作文能力を向上させます。
การอ่านทำให้นักเรียนได้เพิ่มความสามารถในการเขียนเรียงความ
3. รูปประโยคที่ใช้ 把
把 ใช้สำหรับทำให้วางกริยาไว้ข้างหลังกรรมได้ (จากที่ประโยคทั่วไปต้องวางอยู่ข้างหน้า) เป็นการเน้นกริยา
รูปประโยคทั่วไป : ประธาน+กริยา+กรรม
รูปประโยคที่ใช้ 把 : ประธาน+把+กรรม+กริยา+ส่วนอื่นๆ
พอใช้ 把 แล้ว กริยานั้นจะอยู่โดดๆไม่ได้ ต้องมี 了 หรือไม่ก็มีส่วนอื่นๆอยู่ด้วยเสมอ
他开灯了。
他開燈了。
Ta1 kai1 den1 le5
彼は電気をつけました。
เขาเปิดไฟ
他把灯开了。
他把燈開了。
Ta1 ba3 deng1 kai1 le5
彼は電気をつけました。
เขาเปิดไฟ
* ถึงตรงนี้ เห็นข้อดีของภาษาจีน เพราะภาษาไทยไม่สามารถนำกรรมมาไว้ก่อนกริยาได้ ส่วนภาษาญี่ปุ่นก็ไม่สามารถนำกริยามาไว้ก่อนกรรมได้
รูปประโยคที่ใช้ 把 พอจะเป็นรูปปฏิเสธ จะเติม 不 หรือ 没 (沒) ลงไปหน้า 把
ประธาน+不/没+把+กรรม+กริยา+ส่วนอื่นๆ
他把汉语学好了。
他把漢語學好了。
Ta1 ba3 Han4yu3 xue2hao3 le5
彼は中国語をマスターしました。
เขาชำนาญภาษาจีน
他没把德语学好。
他沒把德語學好。
Ta1 mei2 ba3 De2yu3 xue2hao3
彼はドイツ語をマスターしていません。
เขาไม่ชำนาญภาษาเยอรมัน
4. กริยาซ้อน
บางครั้งอาจใช้กริยามาซ้อนกันสองตัวขึ้นไป
ประธาน+กริยา1+กริยา2+กรรม
ประธาน+กริยา1+กรรม1+กริยา2+กรรม2
我去买邮票。
我去買郵票。
Wo3 qu4 mai3 you2piao4
私は切手を買いに行きます。
ฉันไปซื้อดวงตราไปรษณียากร
我去邮局买邮票。
我去郵局買郵票。
Wo3 qu4 you2ju2 mai3 you2piao4
私は郵便局へ行って切手を買います。
ฉันไปไปรษณีย์ซื้อดวงตราไปรษณียากร
ในกรณีที่ใช้กริยาสองตัว กริยาตัวแรกอาจใช้บอกถึงวัตถุประสงค์หรือวิธีการ
บอกวัตถุประสงค์
我去中国学汉语。
我去中國學漢語。
Wo3 qu4 Zhong1guo2 xue2 Han4yu3
私は中国へ行って中国語を勉強する。
ฉันไปจีนเรียนภาษาจีน
บอกวิธีการ
我坐飞机去杭州。
我坐飛機去杭州。
Wo3 zuo4 fei1ji1 qu4 Hang2zhou1
私は飛行機に乗って杭州へ行く。
ฉันนั่งเครื่องบินไปหางโจว
他用汉语说了。
他用漢語說了。
Ta1 yong4 hanyu3 shuo1 le5
彼は中国で話しました。
เขาใช้ภาษาจีนพูด (พูดโดยใช้ภาษาจีน)
5. ประโยคความซ้อน
กรณีที่กรรมของกริยาตัวหนึ่งไปเป็นประธานของกริยาอีกตัว
ประธาน1+กริยา1+กรรม1 (คือประธาน2)+กริยา2+กรรม2
爸爸让我接妹妹。
爸爸讓我接妹妹。
Ba4ba5 rang4 wo3 jie1 mei4mei5
父は私に妹を迎えに行かせます。
พ่อให้ฉันไปรับน้องสาว
班里有个学生叫王明。
班裡有個學生叫王明。
Ban1 li5 you3 ge5 xue2sheng5 jiao4 Wang2 Ming2
クラスに王明という学生がいます。
ในชั้นเรียนมีนักเรียนชื่อหวางหมิง
* 叫 ในประโยคนี้มีความหมายว่า "ชื่อว่า" หรือ "เรียกว่า" เป็นคนละความหมายกับ 叫 ที่อธิบายไว้ในข้อ 2.
6. การเปรียบเทียบ
6.1 比 ใช้ในความหมายว่า "กว่า"
ประธาน+比+สิ่งที่เปรียบเทียบ+ภาคแสดง
法学比文学难。
法學比文學難。
Fa3xue2 bi3 wen2xue2 nan2
法学は文学より難しいです。
นิติศาสตร์ยากกว่าวรรณคดี
และกรณีรูปปฏิเสธ จะใช้คำว่า 没有 (沒有)
ประธาน+没有+สิ่งที่เปรียบเทียบ+ภาคแสดง
西瓜没有香蕉甜。
西瓜沒有香蕉甜。
Xi1gua1 mei2you3 xiang1jiao1 tian2
西瓜はバナナほど甘くありません。
แตงโมไม่หวานเท่ากล้วย
6.2 อาจเติมคำที่บอกถึงระดับความแตกต่างเอาไว้ได้ด้วย
ประธาน+比+สิ่งที่เปรียบเทียบ+还/更+ภาคแสดง
ประธาน+比+สิ่งที่เปรียบเทียบ+ภาคแสดง+ระดับความแตกต่าง
他比我更年轻。
他比我更年輕。
Ta1 bi3 wo3 geng4 nian2qing1
彼は私より更に若いです。
เขาอายุน้อยกว่าฉันอีก
哥哥比弟弟大三岁。
哥哥比弟弟大三歲。
Ge1ge5 bi3 di4di5 da4 san1 sui4
兄は弟より３歳年上です。
พี่ชายโตกว่าน้องชาย 3 ปี
6.3 ถ้าเติม 这么 (這麼) หรือ 那么 (那麼) ลงไป จะหมายถึงการเปรียบเทียบว่า ...มากเท่าๆกับ
ในรูปปฏิเสธจะใช้ 没有 (沒有)
ประธาน+有+สิ่งที่เปรียบเทียบ+这么+ภาคแสดง
ประธาน+没有+สิ่งที่เปรียบเทียบ+那么+ภาคแสดง
弟弟有哥哥这么高。
弟弟有哥哥這麼高。
Di4di5 you3 ge1ge5 zhe4me5 gao1
弟は兄と同じくらい背が高いです。
น้องชายสูงเท่าๆกับพี่ชาย
信没有电话那么方便。
信沒有電話那麼方便。
Xin4 mei2you3 dian4hua4 fang1bian4
手紙は電話ほど便利ではありません。
จดหมายไม่สะดวกเท่าโทรศัพท์
6.4 หากเปรียบเทียบว่าเท่ากัน ใช้ 跟 กับ 一样 (一樣)
และในรูปปฏิเสธก็ใช้ 不 เติมเข้าไปหน้า 一样 (一樣)
ประธาน+跟+สิ่งที่เปรียบเทียบ+一样+(ภาคแสดง)
ประธาน+跟+สิ่งที่เปรียบเทียบ+不+一样
我跟他一样大。
我跟他一樣大。
Wo3 gen1 ta1 yi2yang4 da4
私は彼と同じ年です
ฉันโต (อายุ) เท่ากับเขา
他的看法跟我不一样。
他的看法跟我不一樣。
Ta1 de5 kan4fa3 gen1 wo3 bu4 yi2yang4
彼の見解は私とは違います。
ทัศนคติของเขาไม่เหมือนกับฉัน
รวมศัพท์เพิ่มเติมในบทนี้
偷 tou1 = ขโมย, วิ่งราว
接 jie4 = รับไป, ไปรับ, ต้อนรับ, ติดต่อ, เข้าร่วม
电脑 (電腦) dian4nao3 = คอมพิวเตอร์
杯子 bei1zi5 = ถ้วย, แก้ว
打碎 da3sui4 = แตกละเอียด
玩儿 wan2r = เล่น
日记 (日記) ri4ji4 = บันทึกประจำวัน
话 (話) hua4 = การคุย, ภาษา, ถ้อยคำ
生气 (生氣) sheng1qi5 = โกรธ, ไฟติด
读书 (讀書) du2shu1 = การอ่าน, การเรียน
灯 (燈) deng1 = ตะเกียง, ไฟบ้าน
学好 (學好) xue2hao3 = เล่าเรียนจนชำนาญ
德语 (德語) De2yu3 = ภาษาเยอรมัน
邮票 (郵票) you2piao4 = ดวงตราไปรษณียากร
邮局 (郵局) you2ju2 = ไปรษณีย์
坐 zuo4 = นั่ง, เข้าที่นั่ง, ขี้น (ยานพาหนะ)
飞机 (飛機) fei1ji1 = เครื่องบิน
杭州 Hang2zhou1 = หางโจว (เมืองในมนฑลเจ้อเจียง)
班 ban1 = ชั้นเรียน, กลุ่มคน
法学 (法學) fa3xue2 = นิติศาสตร์, กฎหมาย
文学 (文學) wen2xue2 = วรรณคดิ, การประพันธ์
西瓜 xi1gua1 = แตงโม
香蕉 xiang1jiao1 = กล้วย
甜 tian2 = หวาน
年轻 (年輕) nian2qing1 = อายุน้อย
高 gao1 = สูง
方便 fang1bian4 = สะดวกสบาย
看法 kan4fa3 = ทัศนคติ, แง่มุมมอง