#เสาร์ 22 ต.ค. 2022ศูนย์อวกาศคากุดะ (角田宇宙センター) ตั้งอยู่ใน
เมืองคากุดะ (角田市) จังหวัดมิยางิ ในภูมิภาคโทวโฮกุของญี่ปุ่น เป็นสถานที่วิจัยด้านอวกาศที่สำคัญแห่งหนึ่งของญี่ปุ่น
แผนที่แสดงตำแหน่งเมืองคากุดะในจังหวัดมิยางิ เป็นสีชมพูเข้มเกือบใต้สุดของจังหวัด
ศูนย์อวกาศคากุดะนี้เป็นศูนย์แห่งหนึ่งของ
องค์การวิจัยและพัฒนาการสำรวจอวกาศญี่ปุ่น (宇宙航空研究開発機構) หรือชื่อย่อว่า
JAXAJAXA นั้นประกอบด้วยศูนย์ต่างๆมากมายตั้งอยู่ทั่วญี่ปุ่น แต่ละที่ก็มีหน้าที่ด้านต่างๆแตกต่างกันไป อ่านบทความแนะนำศูนย์ต่างๆของ JAXA ได้ที่นี่
https://phyblas.hinaboshi.com/20140116สำหรับศูนย์อวกาศคากุดะนั้นตั้งขึ้นเมื่อปี 1965 เป็นสถานที่วิจัยเพื่อพัฒนาเครื่องยนต์สำหรับจรวด และยังเป็นที่ทดสอบด้วย
บริเวณของที่นี่แบ่งเป็น ๒ ส่วนคือส่วนตะวันตกและตะวันออกซึ่งเดิมแยกกันบริหารโดยคนละหน่วยงานกัน ส่วนตะวันตกเดิมเป็นของสถาบันวิจัยเทคโนโลยีการบินอวกาศ (航空宇宙技術研究所, NAL) กับส่วนตะวันออกที่เดิมเป็นขององค์การพัฒนาอวกาศ (宇宙開発事業団, NASDA) ก่อนที่จะรวมตัวกันเป็น JAXA ในปี 2003
นอกจากจะเป็นศูนย์วิจัยแล้วที่นี่ก็ยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวไปในตัวด้วย โดยที่ส่วนตะวันออกนั้นมีบริเวณจัดแสดงที่เปิดเป็นสถานท่องเที่ยวให้คนทั่วไปเข้ามาชมกันได้ ไม่มีค่าเข้าชม
หน้านี้จะเล่าบันทึกการเดินทางไปชมส่วนจัดแสดงของศูนย์อวกาศคากุดะแห่งนี้
ศูนย์อวกาศคากุดะตั้งอยู่ในเขตเมืองคากุดะก็จริง แต่ก็ห่างจากใจกลางเมืองมาก อยู่เกือบจะติดกับ
เมืองชิบาตะ (柴田町) ที่จริงอยู่ใกล้ใจกลางเมืองชิบาตะมากกว่า ดังนั้นการเดินทางมายังที่นี่นั้นนั่งรถไฟมาลงที่
สถานีฟุนาโอกะ (船岡駅) ซึ่งเป็นสถานีใจกลางเมืองชิบาตะยังจะสะดวกกว่ามาลงที่สถานีคากุดะ
ส่วนสถานีในเขตเมืองคากุดะเองที่อยู่ใกล้ที่สุดคือ
สถานีโอกะ (岡駅) ซึ่งเป็นสถานีที่อยู่ทางตอนเหนือของเมืองคากุดะ ห่างจากตัวเมืองคากุดะ ค่อนไปทางเมืองชิบาตะ และที่สถานีนี้เองก็มีสโลแกนว่า "เมืองที่บุกเบิกอวกาศวันพรุ่งนี้" (
明日の
宇宙を
拓くまち)
ไม่ว่าจะลงรถไฟที่จากสถานีฟุนาโอกะ หรือสถานีโอกะ ก็ต้องเดินเป็นระยะทางไกลพอๆกันเพื่อจะมาถึงที่ ระยะทางตามเส้นทางเดินจากสถานีโอกะคือ ๓.๓ กิโลเมตร ส่วนจากสถานีฟุนาโอกะคือ ๒.๗ กิโลเมตร ดังนั้นในการเที่ยวครั้งนี้เราตัดสินใจเดินทางโดยลงรถไฟที่สถานีโอกะ แล้วขากลับก็กลับจากทางสถานีฟุนาโอกะ
บันทึกนี้เล่าต่อจากตอนที่แล้วที่ได้นั่งรถไฟตามสายรถด่วนอาบุกุมะมาจนถึงเมืองคากุดะ ลงรถไฟที่สถานีโอกะ
https://phyblas.hinaboshi.com/20221022บริเวณด้านหน้าสถานี มองหันไปทางตะวันออก เป็นย่านชุมชนเล็กๆที่ดูเงียบสงบ
ตรงนี้มีแผนที่บริเวณนี้อยู่ แสดงตำแหน่งของศูนย์อวกาศคากุดะอยู่ทางด้านบนสุดไว้ด้วย
จากนั้นเดินผ่านย่านชุมชนแถบนี้ไป
ข้ามสะพานข้ามรางรถไฟตรงนี้ไปยังฝั่งตะวันตก
แล้วเดินหน้าต่อไปเรื่อยๆ
บ้างก็มีผ่านหุบเขา
แล้วก็ผ่านทุ่งนา
ตรงนี้มีร้านขายผักแบบให้วางเงินไว้แล้วหยิบของไปเอง พบได้ทั่วไปในชนบทของญี่ปุ่น
เดินต่อไปเรื่อยๆทางตะวันตกตามถนนสายนี้
จนถึงตรงนี้เจอทางแยก ป้ายบอกว่าเลี้ยวขวาจะ
จากนั้นก็เดินขึ้นไปทางทิศเหนือตามถนนสายนี้ที่เต็มไปด้วยต้นซากุระเรียงราย แถวนี้ในช่วงฤดูใบไม้ผลิจะเป็นสีชมพูสวยงามมาก แต่ว่าตอนนี้เป็นฤดูใบไม้ร่วงเลยอาจไม่เห็นอะไรเป็นพิเศษ
แล้วก็มาถึงศูนย์อวกาศคากุดะ ใช้เวลาเดินมาประมาณ ๔๐ กว่านาที ฝั่งตรงนี้เป็นทางเข้าส่วนตะวันตก ซึ่งไม่ได้เปิดให้คนทั่วไปเข้าชม จึงได้แต่ถ่ายจากด้านนอก
ส่วนที่เปิดให้คนทั่วไปเข้าชมได้คือส่วนตะวันออก ซึ่งมีส่วนจัดแสดงตั้งอยู่ โดยจะเปิดเวลา 10:00~17:00 ตอนที่เราไปถึงนั้นยังเป็นเวลา 9:50 ซึ่งยังไม่เปิด จึงต้องรอสักหน่อย
ก่อนอื่นต้องมาลงทะเบียนเข้าชมที่ตรงนี้ก่อน
ตรงนี้เป็นแผนที่แสดงบริเวณส่วนตะวันออกของศูนย์ ซึ่งหอจัดแสดงจะอยู่ด้านบนในแผนที่ และนอกจากนี้แล้วก็ยังมีส่วนอื่นๆอีกมากมายที่เป็นสถานที่ทำงาน ไม่ได้เปิดให้เข้าชม
เดินเข้ามายังหอจัดแสดง
แต่ก่อนจะเข้าไปยังหอจัดแสดงนั้น ที่ด้านหน้าอาคารก็มีส่วนจัดแสดงเล็กน้อยอยู่กลางแจ้ง เรามาเริ่มจากชมตรงนี้ก่อนจะเข้าไป
นี่คือแบบจำลองขนาด ๑/๒๐ ของจรวดที่ใช้ในการสำรวจอวกาศของญี่ปุ่น ด้านซ้ายคือจรวด H-II ยาว ๕๐ เมตร ส่วนด้านขวาคือจรวด H-IIA ยาว ๕๓ เมตร
ที่อยู่ในตู้กระจกนี้คือเครื่องยนต์ LE-7 ที่ใช้ในจรวด H-II ถูกพัฒนาขึ้นมาในช่วงทศวรรษปี 1990 หนัก ๑.๗ ตัน ที่เห็นอยู่นี้เป็นของจริงที่ได้ถูกใช้ในการทดลองเพื่อพัฒนาจรวด
นี่คือส่วนถังบรรจุเชื้อเพลิงท่อนที่สองของจรวด H-II ตัวถังหนัก ๘๘๐ กิโลกรัม
สามารถส่องดูด้านในได้
หลังจากชมด้านนอกเสร็จต่อไปก็เข้ามาชมส่วนจัดแสดงด้านในอาคาร
เมื่อเข้ามาถึงด้านในประตูจะเห็นแบบจำลองจรวดต่างๆเรียงรายตั้งเด่นอยู่ นี่เป็นจรวดที่ญี่ปุ่นเคยใช้มาทั้งหมดตั้งแต่อดีต จากทางขวาเก่าที่สุด ไล่มาทางซ้ายใหม่จะยิ่งใหม่และขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ
ส่วนตรงนี้แสดงแบบจำลองสถานที่ปล่อยจรวดของศูนย์อวกาศทาเนงาชิมะ (
種子島宇宙センター) ที่จังหวัดคาโงชิมะ
ตรงนี้มีลายเซ็นของคุโบะ ชิโอริ (
久保 史緒里) สมาชิกวงโนงิซากะ 46 (
乃木坂46) วงไอดอลชื่อดังของญี่ปุ่น เธอเป็นคนจังหวัดมิยางิ เลยออกรายการแนะนำการท่องเที่ยวในจังหวัดนี้ แล้วก็มีโอกาสได้มาเยือนที่นี่เมื่อเดือนกันยายนปี 2022 ชมคลิปได้ที่นี่
https://www.youtube.com/watch?v=dVzJyswe2F4ส่วนตรงนี้เป็นห้องบรรยาย สามารถเลือกรายการที่จะชมได้
ลองกดเลือกชมวีดีโอแนะนำศูนย์อวกาศคากุดะแห่งนี้ ยาว ๑๒ นาที
ที่หน้าห้องบรรยายมีชั้นวางหนังสือต่างๆที่เกี่ยวข้องกับดาราศาสตร์ มีมังงะ
สองสิงห์อวกาศ (
宇宙兄弟) ที่เป็นเรื่องของสองพี่น้องที่เป็นนักบินอวกาศ และใช้ JAXA เป็นฉากในเรื่องด้วย
ตรงนี้จัดแสดงอาหารที่นักบินอวกาศกินขณะอยู่ในอวกาศ
ถัดมาด้านในเป็นห้องที่จัดแสดงเกี่ยวกับเครื่องยนต์ หัวข้อหลักคือสิ่งที่ได้เรียนรู้จากการปล่อยจรวด H-II หมายเลข 8 ในปี 1999 ซึ่งประสบความล้มเหลว โดยมีสาเหตุจากความบกพร่องของเครื่องยนต์ ทำให้ร่วงตกลงในทะเลลึก ๓๐๐๐ เมตร ที่ด้านหน้าห้องนี้มีวีดีโอบรรยายให้ชมเกี่ยวกับเหตุการณ์ครั้งนั้น
ส่วนกลางห้องนี้จัดแสดงส่วนประกอบต่างๆของเครื่องยนต์จรวดที่ใช้ในคราวนั้นซึ่งกู้ขึ้นมาจากก้นทะเล จะเห็นได้ว่าอยู่ในสภาพเสียหาย การนำชิ้นส่วนที่เสียหายในครั้งนั้นมาจัดแสดงไว้ก็เพื่อจะไม่ให้ลืมถึงความล้มเหลวนั้นแล้วจำเป็นบทเรียน
รอบๆจัดแสดงส่วนต่างๆของเครื่องยนต์
ตรงนี้มีแบบจำลองพร้อมภาพเคลื่อนไหวอธิบายการทำงานของเครื่องยนต์
ภาพจรวดต่างๆขณะถูกปล่อย
ถัดมาชมอีกห้อง ห้องนี้จัดแสดงเกี่ยวกับการวิจัยเครื่องยนต์ไอพ่น โดยเฉพาะที่ใช้สำหรับเครื่องบินอวกาศ (
spaceplane) ซึ่งเป็นยานพาหนะที่ออกบินได้เหมือนเครื่องบิน แต่สามารถบินไปได้ถึงอวกาศ ปัจจุบันยังอยู่ในระหว่างการวิจัย
พื้นห้องนี้ถูกปูด้วยภาพถ่ายประเทศญี่ปุ่นที่ถ่ายจากระดับความสูง ๔๐๐ กิโลเมตร ที่สถานีอวกาศลอยอยู่
ตรงนี้มีให้จำลองการขับเครื่องบินอวกาศ
นี่คือแบบจำลองของเครื่องบินอวกาศชื่อ HOPE (H‐II Orbiting Plane) ที่ทางญี่ปุ่นเคยพยายามพัฒนาขึ้น แต่ก็ได้ล้มเลิกไปแล้ว
แบบจำลองเครื่องยนต์ไอพ่นที่ทำการพัฒนาอยู่ที่นี่
ตรงนี้มีวีดีโออธิบายเกี่ยวกับการวิจัยพัฒนาเครื่องยนต์ไอพ่นที่นี่
ในนี้เขียนบอกว่าที่ดาวเคราะห์น้อยอิโตกาวะ (イトカワ) ซึ่งถูกสำรวจโดยยานฮายาบุสะนั้นมีสถานที่ที่ถูกตั้งชื่อว่า "คากุดะ" ตามชื่อศูนย์อวกาศคากุดะแห่งนี้ด้วย
แบบจำลองขนาด ๑/๒๐๐๐ ของดาวเคราะห์น้อยอิโตกาวะ มีแสดงตำแหน่งของคากุดะในนั้นไว้ด้วย
นี่เป็นแบบจำลองขนาด ๑/๒๐๐๐ ของดาวเคราะห์น้อยริวงู (リュウグウ) ทำขึ้นโดยโรงเรียนมัธยมต้นในเมืองคากุดะ
ส่วนที่เข้าชมได้ในนี้ก็หมดแค่นี้ ที่เหลือเป็นส่วนที่ทำงานซึ่งปิดอยู่ไม่ให้คนทั่วไปเข้า
การชมส่วนจัดแสดงของศูนย์อวกาศคากุดะก็จบลงเพียงเท่านี้ จากนั้นก็ได้เวลาเดินออกจากที่นี่ไป
หลังจากนี้เราเดินไปทางเหนือเพื่อไปเที่ยวภายในเมืองชิบาตะต่อไป
https://phyblas.hinaboshi.com/20221024