φυβλαςのβλογ
phyblas的博客



ภาษามองโกลเบื้องต้น บทที่ ๑๐: การผันและใช้คำกริยารูปอดีต
เขียนเมื่อ 2022/03/12 15:28
แก้ไขล่าสุด 2022/09/04 15:54
ต่อจาก บทที่ ๑๑

หลังจากที่บทที่ ๖ ได้อธิบายการผันคำกริยาในรูปปัจจุบันและอนาคตไปแล้ว บทนี้จะมาพูดถึงการผันกริยาเพื่อให้เป็นรูปสำหรับแสดงสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต



รูปอดีตแบบต่างๆ

ในภาษามองโกลรูปอดีตมีความยุ่งยากตรงที่มีรูปแสดงถึงอดีตอยู่หลากหลายแบบ ในที่นี้ก็ขอยกมาแนะนำร่วมกันทีเดียวไปเลย

-сан
-сэн
-сон
-сөн
ใช้บอกสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตโดยทั่วไปอย่างเป็นกลาง
-лаа
-лээ
-лоо
-лөө
ใช้บอกสิ่งที่เป็นประสบการณ์ของตัวเอง ได้เจอมาด้วยตัวเอง หรือเป็นไปตามที่ตัวเองคาดการณ์ไว้ มีความรู้สึกว่าเป็นอดีตที่ใกล้ตัว
-жээ
-чээ
ใช้พูดถึงเรื่องประวัติศาสตร์หรือสิ่งที่ได้ยินมาจากคนอื่น ไม่ได้รู้ด้วยตัวเองโดยตรง ไม่ได้คาดการณ์เอาไว้ รู้สึกว่าเป็นอดีตที่ไกลตัว
ใช้พูดถึงอดีตแบบเป็นกลาง แต่ว่าค่อนข้างจะเป็นภาษาเขียน ถ้าใช้ในภาษาพูดจะดูแข็ง แต่หากเป็นประโยคคำถามอาจใช้แม้แต่ในภาษาพูด

สำหรับ сан/сэн/сон/сөн กับ лаа/лээ/лоо/лөө นั้นเป็นความหลากหลายเนื่องจากกฎความกลมกลืนกันของเสียง ต่อไปจะเรียกสั้นๆว่าเป็นรูป сан กับ лаа เฉยๆ

ส่วน жээ/чээ นั้นไม่ต้องเปลี่ยนสระตามหลักความกลมกลืนของเสียง แต่จะใช้ ж หรือ ч นั้นแล้วแต่คำลงท้าย ซึ่งเดี๋ยวจะเขียนถึงอีกที ต่อไปจะเรียกรวมๆว่ารูป жээ เฉยๆ

ตัวอย่างเปรียบเทียบ เช่น "รถเมล์มาแล้ว" พูดด้วยทั้ง ๔ รูปนี้จะมีความหมายแตกต่างดังนี้

автобус ирсэнเอาโทโบ ซิร์เซ็ง. ใช้พูดอย่างเป็นกลางๆทั่วไป
автобус ирлээเอาโทโบ ซิร์เล. ใช้พูดเวลาที่รถเมล์ที่รออยู่นั้นมาถึงแล้ว หรือมาปรากฏต่อหน้าเมื่อครู่นี้พอดี
автобус иржээเอาโทโบ ซิร์เจ. ใช้เมื่อเห็นว่ารถเมล์มาถึงแล้วตั้งแต่เมื่อไหร่ก็ไม่รู้ แต่ต้องการบอกผลลัพธ์ว่ามันมาแล้ว
автобус ирвเอาโทโบ ซิร์ว. ใช้ในการเขียนนิยายหรือบรรยาย

автобусเอาโทบส = รถเมล์ ирэхอิเรฮ์ = มา, ถึง





การผันรูป сан, лаа และ в

หลักการผันของ ๒ รูปนี้โดยทั่วไปแล้วเหมือนกัน ดังนั้นจะเขียนถึงไปพร้อมๆกัน ปกติถ้าผันรูป сан ได้แค่เปลี่ยน сан/сэн/сон/сөн เป็น лаа/лээ/лоо/лөө ก็ได้รูป лаа แล้ว

โดยทั่วไปแล้วการผันจากรูปพจนานุกรมให้ตัดส่วนหาง (ที่มี х) ทิ้งแล้วจึงเติม сан หรือ лаа ตามหลักกลมกลืนของเสียง

ส่วนรูป в นั้นจะง่ายกว่าหน่อย เพราะไม่ต้องสนหลักกลมกลืนของเสียง ให้ตัด х ออกแล้วเติม в ลงไปแทนได้เลย เพียงแต่ว่าถ้าส่วนรากลงท้ายด้วยสระประสมให้เติม ав/эв/ов/өв ตามหลักกลมกลืนของเสียง

  รูปพจนานุกรม รูป сан รูป лаа รูป в
อ่าน унших уншсан уншлаа уншив
เขียน бичих бичсэн бичлээ бичив
เจ็บ өвдөх өвдсөн өвдлөө өвдөв
ฟัง сонсох сонссон сонслоо сонсов
กิน идэх идсэн идлээ идэв
นั่ง суух суусан суулаа суув
เป็น, อยู่, มี байх байсан байлаа байав

แต่คำที่หางเป็น их บางคำจะเป็นคำที่ส่วนรากจริงๆมี ь ซ่อนอยู่ แบบนี้ก็ให้เก็บ и ไว้ด้วย

  รูปพจนานุกรม ส่วนราก รูป сан รูป лаа รูป в
วาง тавих тавь тависан тавилаа тавив
สั่ง захих захь захисан захилаа захив
เชิญ урих урь урисан урилаа урив
เข้ากัน зохих зохь зохисон зохилоо зохив

ตัวอย่างการใช้

өвөө өчигдөр ирсэн โอโว โอชิกโด ริร์เซ็ง .
= คุณปู่มาถึงเมื่อวาน
онгоц сая буулаа องก็อช ซาอี โบลา .
= เครื่องบินเพิ่งลงจอด
өвөөโอโว = คุณปู่, คุณตา саяซาอี = เพิ่งจะ, หนึ่งล้าน буухโบฮ์ = ลงจอด
үүр цайв อูร์ ไชว์ .
= กลางคืนสว่างแล้ว (เช้าแล้ว)
үүрอูร์ = กลางคืน цайхไชฮ์ = ถึงเช้า, สว่างขึ้น



การผันรูป жээ

สำหรับการผันรูป жээ นั้นจะง่ายตรงที่ไม่ต้องสนหลักความกลมกลืนกันของเสียง แต่จะยากตรงที่อาจเติม жээ หรือ чээ ขึ้นอยู่กับคำ

โดยทั่วไปแล้วถ้าคำที่ส่วนรากลงท้ายด้วย р, с, в, г จะเติม чээ นอกนั้นเติม жээ

  รูปพจนานุกรม รูป жээ
เจ็บ өвдөх өвджээ
กิน идэх иджээ
นั่ง суух суужээ
เป็น, อยู่, มี байх байжээ
ใช้ชีวิต амьдрах амьдарчээ
เร่งรีบ яарах яарчээ
ออกไป гарах гарчээ
บิน нисэх нисчээ
จบ дуусах дуусчээ
ตื่น босох босчээ
เอา авах авчээ
ให้ өгөх өгчээ

เพียงแต่คำที่ลงท้ายด้วย р, с บางคำก็เติม жээ ด้วย ต้องจำเป็นข้อยกเว้นไป

  รูปพจนานุกรม รูป жээ
เข้า орох оржээ
มา ирэх иржээ
เปิดไฟ, เผาไฟ асах асжээ

ตัวอย่างประโยค

өчигдөр цас оржээ โอชิกโดร์ ชา ซอร์เจ .
= เมื่อวานหิมะตก



รูปคำถามของ жээ คือ ж уу

รูป сан และ в นั้นเวลาทำเป็นประโยคคำถามก็แค่เติม уу/үү แต่สำหรับรูป жээ กับ лаа นั้นถ้าจะทำเป็นประโยคคำถามให้ตัดสระเสียงยาวตรงท้ายทิ้งแล้วค่อยเติม уу/үү ไปแทน

เวลาถามโดยทั่วไปแล้วจะใช้รูปคำถามของ жээ

автобус ирж үү เอาโทโบ ซิร์ จู ?
= รถเมล์มาแล้วหรือยัง?

แต่ лаа นั้นปกติจะใช้ในเรื่องที่เกี่ยวกับความรู้สึกของตัวเอง ดังนั้นรูปคำถามของ лаа นั้นจะเป็นลักษณะของการการถามเพื่อยืนยัน

автобус ирэл үү เอาโทโบ ซิเร ลู ?
= รถเมล์มาแล้วสินะ? (ถามเพื่อความแน่ใจ)



รูปอดีตของประโยค {ก} เป็น {ข}

ในบทที่ ๓ ได้พูดถึงว่าประโยคที่บอกว่า {ก} เป็น {ข} นั้นสามารถสร้างขึ้นได้ง่ายจากการเอาคำนามมาวางกัน

แต่จริงๆแล้วภาษามองโกลก็มีกริยาที่ใช้ในความหมายว่า "เป็น" "คือ" อยู่เหมือนกัน นั่นก็คือคำว่า байх เพียงแต่ในรูปปัจจุบันทั่วไปมักจะถูกละ จึงพูดเหลือแค่คำนาม

แต่เมื่อจะทำเป็นรูปอดีตจะทำโดยเติม байх รูปอดีต เช่น

би энэ сургуулийн багш байлаа บี เอ็น โซร์โกลีม บักช์ ไบลา .
ฉันเคยเป็นครูโรงเรียนนี้
энэ маш том үйлдвэр байжээ เอ็น มัช ทอ มุยล์ดเวร์ ไบเจ .
นั่นเคยเป็นโรงงานขนาดใหญ่มาก
дээр үед энэ байшинเด รุอี เด็น ไบชิน сургуулийн биеийн тамирын зал байжээ โซร์โกลีม บิอีน ทามิรีน ซัล ไบเจ .
เมื่อก่อนตึกนี้เคยเป็นโรงพลศึกษาของโรงเรียน
ээж энэ эмнэлгийн сувилагч байв เอ เจ เน็มเน็ลกีน โซวิลาร์ช ไบว์ .
คุณแม่เคยเป็นนางพยาบาลในโรงพยาบาลนี้
дээр үедเด รุอีด = เมื่อก่อน үйлдвэрอุยล์ดเวร์ = โรงงาน
биеийн тамирын залบิอีน ทามิรีน ซัล = โรงพลศึกษา (โรงยิม)
эмнэлэгเอ็มเนเล็ก = โรงพยาบาล сувилагчโซวิลักช์ = นางพยาบาล



อ่านต่อ บทที่ ๑๓


-----------------------------------------

囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧

ดูสถิติของหน้านี้

หมวดหมู่

-- ภาษาศาสตร์ >> เรียนภาษา
-- ภาษาศาสตร์ >> ภาษามองโกล

ไม่อนุญาตให้นำเนื้อหาของบทความไปลงที่อื่นโดยไม่ได้ขออนุญาตโดยเด็ดขาด หากต้องการนำบางส่วนไปลงสามารถทำได้โดยต้องไม่ใช่การก๊อปแปะแต่ให้เปลี่ยนคำพูดเป็นของตัวเอง หรือไม่ก็เขียนในลักษณะการยกข้อความอ้างอิง และไม่ว่ากรณีไหนก็ตาม ต้องให้เครดิตพร้อมใส่ลิงก์ของทุกบทความที่มีการใช้เนื้อหาเสมอ

目录

从日本来的名言
模块
-- numpy
-- matplotlib

-- pandas
-- manim
-- opencv
-- pyqt
-- pytorch
机器学习
-- 神经网络
javascript
蒙古语
语言学
maya
概率论
与日本相关的日记
与中国相关的日记
-- 与北京相关的日记
-- 与香港相关的日记
-- 与澳门相关的日记
与台湾相关的日记
与北欧相关的日记
与其他国家相关的日记
qiita
其他日志

按类别分日志



ติดตามอัปเดตของบล็อกได้ที่แฟนเพจ

  查看日志

  推荐日志

ตัวอักษรกรีกและเปรียบเทียบการใช้งานในภาษากรีกโบราณและกรีกสมัยใหม่
ที่มาของอักษรไทยและความเกี่ยวพันกับอักษรอื่นๆในตระกูลอักษรพราหมี
การสร้างแบบจำลองสามมิติเป็นไฟล์ .obj วิธีการอย่างง่ายที่ไม่ว่าใครก็ลองทำได้ทันที
รวมรายชื่อนักร้องเพลงกวางตุ้ง
ภาษาจีนแบ่งเป็นสำเนียงอะไรบ้าง มีความแตกต่างกันมากแค่ไหน
ทำความเข้าใจระบอบประชาธิปไตยจากประวัติศาสตร์ความเป็นมา
เรียนรู้วิธีการใช้ regular expression (regex)
การใช้ unix shell เบื้องต้น ใน linux และ mac
g ในภาษาญี่ปุ่นออกเสียง "ก" หรือ "ง" กันแน่
ทำความรู้จักกับปัญญาประดิษฐ์และการเรียนรู้ของเครื่อง
ค้นพบระบบดาวเคราะห์ ๘ ดวง เบื้องหลังความสำเร็จคือปัญญาประดิษฐ์ (AI)
หอดูดาวโบราณปักกิ่ง ตอนที่ ๑: แท่นสังเกตการณ์และสวนดอกไม้
พิพิธภัณฑ์สถาปัตยกรรมโบราณปักกิ่ง
เที่ยวเมืองตานตง ล่องเรือในน่านน้ำเกาหลีเหนือ
ตระเวนเที่ยวตามรอยฉากของอนิเมะในญี่ปุ่น
เที่ยวชมหอดูดาวที่ฐานสังเกตการณ์ซิงหลง
ทำไมจึงไม่ควรเขียนวรรณยุกต์เวลาทับศัพท์ภาษาต่างประเทศ