φυβλαςのβλογ
บล็อกของ phyblas



ภาษามองโกลเบื้องต้น บทที่ ๑๑: การผันและใช้คำนามรูปเจ้าของ
เขียนเมื่อ 2022/03/12 15:12
แก้ไขล่าสุด 2022/09/09 13:40
ต่อจาก บทที่ ๑๐

หลังจากที่ได้แนะนำการผันคำนามรูปกรรมตรงไปแล้ว ในบทนี้จะมาพูดถึงการผันอีกรูปที่ใช้บ่อย นั่นคือรูปแสดงความเป็นเจ้าของ ซึ่งต่อไปจะขอเรียกสั้นๆว่า "รูปเจ้าของ"



การผันคำนามรูปเจ้าของ

เริ่มจากมาดูวิธีการผันกันก่อนเลย

หลักโดยทั่วไปแล้วก็คือ ถ้าเป็นคำที่ลงท้ายด้วยสระประสมหรือ ий ให้เติม н

  รูปประธาน รูปเจ้าของ
ทะเล далайดาไล далайн
โลก дэлхийเด็ลฮี дэлхийн
กฎ зүйซุย зүйн

ถ้าเป็นคำที่ลงท้ายด้วย н ให้เติม ий ถ้าเป็นคำสระหน้า และเติม ы ถ้าเป็นคำสระหลัง

  รูปประธาน รูปเจ้าของ
ลูกสาว охинโอฮิง охины
นักเรียน оюутанออโยทัง оюутны
สงคราม дайнไดง์ дайны

ถ้าเป็นคำที่ลงท้ายด้วยพยัญชนะตัวเดียวที่ไม่ใช่ н ให้เติม ын หรือ ийн โดยจะเติมอันไหนให้ดูสระและตัวที่ลงท้าย ตามเงื่อนไขในตารางนี้

  ลงท้ายด้วย ж, ч, ш, г, к, и, ь อื่นๆ
คำสระหลัง ийн ын
คำสระหน้า ийн

ตัวอย่าง

  รูปประธาน รูปเจ้าของ
ประเทศ улсอลส์ улсын
กระเป๋า цүнхชุงฮ์ цүнхийн
พรุ่งนี้ маргаашมาร์กาช маргаашийн
หนังสือ номน็อม номын
คำถาม асуултอาโซลท์ асуултын

แต่ถ้าเป็นคำสองพยางค์ที่พยางค์ท้ายเป็นสระเสียงสั้นและลงท้ายด้วยพยัญชนะตัวเดียวก็ให้ตัดสระที่พยางค์ท้ายออกไปด้วย

  รูปประธาน รูปเจ้าของ
วัน өдөрโอโดร์ өдрийн
พื้นดิน газарกาซาร์ газрын

ถ้าลงท้ายด้วยสระเสียงสั้นหรือ ь ก็ให้ตัดตัวลงท้ายนั้นทิ้งไปแล้วเติม ийн หรือ ын

  รูปประธาน รูปเจ้าของ
กำแพง хана ฮัน ханын
ชั้นปี анги อังก์ ангийн
โรงเรียน сургууль โซร์โกล сургуулийн

ถ้าลงท้ายด้วยสระเสียงยาวนอกจาก ий แล้วก็ให้เติม гийн

  รูปประธาน รูปเจ้าของ
ต่อไป дарааดารา дараагийн
น้อง дүүดู дүүгийн
ย่า, ยาย эмээเอเม эмээгийн



ข้อยกเว้น พวกคำที่มีรูปซ่อน н หรือ г ไว้

ในภาษามองโกลนั้นเวลาผันจะมีเรื่องยุ่งยากเพิ่มอีกอย่างตรงที่ว่าบางคำเวลาผันจะต้องเปลี่ยนเป็นอีกรูปหนึ่ง คือจะมีรูปซ่อนที่ н โผล่เพิ่มเข้ามาตรงท้าย ต่อไปนี้จะเรียกว่า "คำที่มีรูป н ซ่อนไว้"

ในกรณีแบบนี้เวลาที่จะผันให้ใส่ н ไปก่อนแล้วก็ให้ผันเหมือนกรณีที่ลงท้ายด้วย н

  รูปประธาน เติม н รูปเจ้าของ
น้ำ усอส усан усны
โต๊ะ ширээชิเร ширээн ширээний
ม้า морьมอร์ морин морины
รถเมล์ автобусเอาทอบส автобусан автобусны
แท็กซี таксиทัคซี таксин таксины
นม сүүซู сүүн сүүний

นอกจากนี้ก็มีบางคำที่ซ่อน г ไว้ แบบนั้นก็ให้เติม г เข้ามาก่อนแล้วจึงผันในแบบที่ลงท้ายด้วย г คือเติม ийн หรือ ын

  รูปประธาน เติม г รูปเจ้าของ
ตึก байшинไบชิง байшинг байшингийн
ยุ้งฉาง, คลัง санซัง санг сангийн

พวกคำที่ซ่อน н หรือ г ไว้นั้นไม่ว่าจะเวลาผันรูปไหนก็ตามก็มักจะต้องเติม н หรือ г ก่อนผัน เพียงแต่ก็ไม่ใช่ทุกครั้ง บางคำก็โผล่เฉพาะเวลาผันบางรูป จึงยังต้องจำแยกเป็นพิเศษไปอีก



การใช้คำนามที่ผันเป็นรูปเจ้าของ

หลังจากที่ได้เรียนรู้ว่าผันอย่างไรแล้ว ต่อไปก็จะเป็นการเอารูปที่ผันเสร็จแล้วนั้นมาใช้งานในประโยค

วิธีการใช้คำนามรูปเจ้าของมีอยู่หลากหลายดังต่อไปนี้

⇨ แสดงว่าเป็นของที่มีอยู่

аавын номอาวีง ฮ็อม = หนังสือของพ่อ
төрийн өмчโทรี นมช์ = สินทรัพย์ของชาติ
аавอาว = พ่อ төрโทร์ = ชาติ өмчอมช์ = สินทรัพย์


⇨ ใช้บอกว่าอยู่ในสังกัด

их сургуулийн багшอิฮ์ โซร์โกลีม บักช์ = ครูมหาวิทยาลัย
эмнэлгийн байшинเอ็มเนเลกีม ไบชิง = สิ่งก่อสร้างของโรงพยาบาล
их сургуульอิฮ์ โซร์โกล = มหาวิทยาลัย эмнэлэгเอ็มเนเล็ก = โรงพยาบาล


⇨ ใช้บอกว่าเป็นส่วนประกอบหนึ่งในนั้น

гарын хурууการีง โฮโร = นิ้วมือ
гарการ์ = มือ хуруу โฮโร= นิ้ว
номын хуудасนอมีง โฮดัส = หน้าหนังสือ
номน็อม = หนังสือ хуудасโฮดัส = แผ่น


⇨ ใช้บอกเวลา

маргаашийн онгоцมาร์กาชี น็องก็อช = เครื่องบินพรุ่งนี้
маргаашมาร์กาช = พรุ่งนี้ онгоцอ็องก็อช = เครื่องบิน
өчигдрийн дугаарโอชิกโดรีน โดการ์ = หมายเลขเมื่อวาน
өчигдөрโอชิกโดร์ = เมื่อวาน дугаарโดการ์ = หมายเลข


⇨ ใช้บอกสถานที่

цөлийн зэрэглээโชลีน เซเร็กเล = ปรากฏการณ์มิราจในทะเลทราย
цөлชล = ทะเลทราย зэрэглээเซเร็กเล = ปรากฏการณ์มิราจ
замын ногооซามีน นอกอ = หญ้าบนถนน
замซัม = ถนน, เส้นทาง ногооนอกอ = ผัก, หญ้า


⇨ ใช้บอกวัตถุดิบในการทำ

талхны гурилทัลฮ์นี โกริล = แป้งขนมปัง
талхทัลฮ์ = ขนมปัง гурилโกริล = แป้ง


⇨ ใช้บอกว่าเกี่ยวข้องกับอะไร

хэл зүйн тайлбарเฮ็ล ซุยน์ ไทล์บาร์ = คำอธิบายไวยากรณ์
зүйซุย = กฎ тайлбарไทล์บาร์ = คำอธิบาย


⇨ ใช้บอกระยะเวลาที่ต้องใช้

хоёр өдрийн замฮอยอ รดรีน ซัม = เส้นทางนาน ๒ วัน
гурван сарын ажилโกร์วัน ซารี นาจิล = งานทำสามเดือน
өдөрโอโดร์ = วัน сарซาร์ = เดือน


⇨ ใช้บอกที่ใส่

шилний савชิลนี เซา = กล่องใส่แว่นตา
шилชิล = แก้ว (нүдний шилนุดนี ชิล =แว่นตา) савเซา = ของสำหรับบรรจุ


⇨ ใช้บอกผู้ก่อตั้ง

улсын их сургуульอลซี นิฮ์ โซร์โกล = มหาวิทยาลัยแห่งชาติ


⇨ ใช้บอกชื่อ

алтайн нурууอัลไทน์ โนโร = เทือกเขาอัลไต
 алтайอัลไท = อัลไต (ชื่อเทือกเขา) нурууโนโร = อัลไต เทือกเขา


⇨ ใช้บอกเป้าหมาย

сүүний худалдагчซูนี โฮดัลดักช์ = คนขายนม
худалдагчโฮดัลดักช์ = คนขาย


⇨ ใช้บอกผู้คิด

лениний сургаалเลนินี โซร์กาล = คำสอนของเลนิน
ленинเลนิง = เลนิน (ชื่อคนรัสเซีย) сургаалโซร์กาล = คำสอน



คำนามบางส่วนที่มีการผันแบบพิเศษ

พวกคำสรรพนามมักจะมีการเปลี่ยนรากเป็นอย่างอื่นก่อนที่จะผัน จึงต้องจำเป็นพิเศษ

  รูปประธาน รากที่ใช้ผัน รูปเจ้าของ
ฉัน биบี мин миний มินี
- манайมาไน
พวกเรา бидบิด
бидэн бидий บิดี
คุณ таทา тан таны ทานี
- танайทาไน
เธอ чиชี чин чиний ชินี
นี่ энэเอ็น үүн үүний อูนี
энэн энэний เอเนนี
นั่น тэрเทร์ түүн түүний ทูนี
тэдэн тэдний เท็ดนี
เหล่านี้ эдเอ็ด эдэн эдний เอ็ดนี
เหล่านั้น тэдเท็ด тэдэн тэдний เท็ดนี

энэ กับ тэр มีใช้อยู่ ๒ แบบ ความหมายเหมือนกัน

สำหรับ бид = พวกเรา นั้นรูปเจ้าของมีอยู่ ๒ แบบคือ бидний กับ манай ซึ่งจะมีความหมายต่างกัน นั่นคือ биднийบิดนี จะรวมผู้ฟัง ส่วน манайมาไน จะไม่รวมผู้ฟังด้วย

бидний байрบิดนี ไบร์ = ที่พักของพวกเรา (รวมผู้พูดและผู้ฟัง)
манай байрมาไน ไบร์ = ที่พักของพวกฉัน (ไม่รวมผู้ฟัง)
байрไบร์ = ที่พัก

นอกจากนี้แล้ว манай นอกจากจะแสดงว่าไม่รวมผู้ฟังแล้ว ยังใช้แสดงว่าสิ่งที่พูดนั้นเป็นสมาชิกของครอบครัวหรือเน้นว่ามีความสำคัญใกล้ชิด กรณีนี้อาจหมายถึงของผู้พูดคนเดียวก็ได้

манай эхнэрมาไน เอฮ์เนร์
= ภรรยาของฉัน (เน้นว่าภรรยานั้นเป็นสมาชิกในครอบครัวของผู้พูด)
манай монголมาไน ม็องก็อล
= มองโกลของพวกเรา (เน้นว่ามองโกลนั้นมีความสำคัญสำหรับผู้พูด)
эхнэрเอฮ์เนร์ = ภรรยา

ส่วน таทา นั้นจะมี таныทานี กับ танайทาไน ซึ่งความหมายจะต่างกันเล็กน้อย โดยการใช้ танай นั้นจะมีความหมายทำนองเดียวกันกับ манай แต่เป็นสำหรับฝ่ายผู้ฟัง

танай нөхөрทาไน โนโฮร์
= สามีของคุณ (เน้นว่าสามีนั้นเป็นสมาชิกในครอบครัวของผู้ฟัง)
танай байгууллагаทาไน ไบโกลลัก
= องค์กรของคุณ (เน้นว่าองค์กรนั้นเป็นของผู้ฟัง)
танай монголทาไน ม็องก็อล = มองโกลของคุณ
танай байр энэ үүทาไน ไบ เร นู?
= ที่พักของคุณคือนั่นใช่ไหม?
нөхөрโนโฮร์ = สามี байгууллагаไบโกลลัก = องค์กร



เมื่อนำมาวางขยายต่อกันไป

คำนามที่ถูกขยายโดยคำนามที่ผันเป็นรูปเจ้าของก็เป็นคำนามอีกคำที่สามารถผันต่อไปได้ ซึ่งก็อาจจะผันเป็นรูปเจ้าของแล้วนำไปใช้ขยายคำด้านหลังต่อไปอีก

ดังนั้นรูปเจ้าของนี้อาจใช้ขยายต่อกันไปเรื่อยๆหลายต่อได้ โดยตัวที่ถูกขยายอยู่ก็ผันเพื่อไปขยายตัวถัดไปต่ออีก เช่น

миний машины аккумуляторมินี มาชินี อัคโคมลยาทอร์
= แบตเตอรีรถยนต์ของฉัน
машинมาชิง = รถยนต์ аккумуляторอัคโคมลยาทอร์ = แบตเตอรี
энэ миний эгчийн дээлเอ็น มินี เอ็กชีน เดล .
= นี่คือชุดมองโกลของพี่สาวของฉัน
манай ээж хувийн эмнэлгийн сувилагчมาไน เอจ โฮวี เน็มเน็ลกีน โซวิลักช์ .
= แม่ของฉันเป็นนางพยาบาลโรงพยาบาลเอกชน
эгчเอ็กช์ = พี่สาว дээлเดล = ชุดเดล (ชุดมองโกล) хувьโฮว = ส่วน, ของส่วนตัว, เอกชน



อ่านต่อ บทที่ ๑๒


-----------------------------------------

囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧

ดูสถิติของหน้านี้

หมวดหมู่

-- ภาษาศาสตร์ >> เรียนภาษา
-- ภาษาศาสตร์ >> ภาษามองโกล

ไม่อนุญาตให้นำเนื้อหาของบทความไปลงที่อื่นโดยไม่ได้ขออนุญาตโดยเด็ดขาด หากต้องการนำบางส่วนไปลงสามารถทำได้โดยต้องไม่ใช่การก๊อปแปะแต่ให้เปลี่ยนคำพูดเป็นของตัวเอง หรือไม่ก็เขียนในลักษณะการยกข้อความอ้างอิง และไม่ว่ากรณีไหนก็ตาม ต้องให้เครดิตพร้อมใส่ลิงก์ของทุกบทความที่มีการใช้เนื้อหาเสมอ

สารบัญ

รวมคำแปลวลีเด็ดจากญี่ปุ่น
มอดูลต่างๆ
-- numpy
-- matplotlib

-- pandas
-- manim
-- opencv
-- pyqt
-- pytorch
การเรียนรู้ของเครื่อง
-- โครงข่าย
     ประสาทเทียม
ภาษา javascript
ภาษา mongol
ภาษาศาสตร์
maya
ความน่าจะเป็น
บันทึกในญี่ปุ่น
บันทึกในจีน
-- บันทึกในปักกิ่ง
-- บันทึกในฮ่องกง
-- บันทึกในมาเก๊า
บันทึกในไต้หวัน
บันทึกในยุโรปเหนือ
บันทึกในประเทศอื่นๆ
qiita
บทความอื่นๆ

บทความแบ่งตามหมวด



ติดตามอัปเดตของบล็อกได้ที่แฟนเพจ

  ค้นหาบทความ

  บทความแนะนำ

ตัวอักษรกรีกและเปรียบเทียบการใช้งานในภาษากรีกโบราณและกรีกสมัยใหม่
ที่มาของอักษรไทยและความเกี่ยวพันกับอักษรอื่นๆในตระกูลอักษรพราหมี
การสร้างแบบจำลองสามมิติเป็นไฟล์ .obj วิธีการอย่างง่ายที่ไม่ว่าใครก็ลองทำได้ทันที
รวมรายชื่อนักร้องเพลงกวางตุ้ง
ภาษาจีนแบ่งเป็นสำเนียงอะไรบ้าง มีความแตกต่างกันมากแค่ไหน
ทำความเข้าใจระบอบประชาธิปไตยจากประวัติศาสตร์ความเป็นมา
เรียนรู้วิธีการใช้ regular expression (regex)
การใช้ unix shell เบื้องต้น ใน linux และ mac
g ในภาษาญี่ปุ่นออกเสียง "ก" หรือ "ง" กันแน่
ทำความรู้จักกับปัญญาประดิษฐ์และการเรียนรู้ของเครื่อง
ค้นพบระบบดาวเคราะห์ ๘ ดวง เบื้องหลังความสำเร็จคือปัญญาประดิษฐ์ (AI)
หอดูดาวโบราณปักกิ่ง ตอนที่ ๑: แท่นสังเกตการณ์และสวนดอกไม้
พิพิธภัณฑ์สถาปัตยกรรมโบราณปักกิ่ง
เที่ยวเมืองตานตง ล่องเรือในน่านน้ำเกาหลีเหนือ
ตระเวนเที่ยวตามรอยฉากของอนิเมะในญี่ปุ่น
เที่ยวชมหอดูดาวที่ฐานสังเกตการณ์ซิงหลง
ทำไมจึงไม่ควรเขียนวรรณยุกต์เวลาทับศัพท์ภาษาต่างประเทศ

ไทย

日本語

中文