ต่อจาก
บทที่ ๗คำว่า "ฉัน คุณ เขา" เหล่านี้เรียกว่าเป็น "บุรุษสรรพนาม" ปกติแล้วไม่ว่าจะเรียนภาษาไหนก็คงจะเจออยู่บ่อยๆ โดยเฉพาะภาษาทางยุโรปและอินเดียนั้นมักจะเน้นเรื่องนี้เป็นพิเศษ เพราะมักเป็นส่วนสำคัญในไวยากรณ์
อย่างไรก็ตาม สำหรับในภาษามองโกลนั้นคำสรรพนามก็ไม่ต่างจากคำนามทั่วไป และที่จริงแล้วก็คือภาษามองโกลไม่มีสรรพนามบุรุษที่ ๓ ที่เอาไว้ใช้เรียกคนโดยเฉพาะด้วยซ้ำ แต่จะใช้
эиэ (นี่)
тэр (นั่น) แทน ดังที่ได้อธิบายไปใน
บทที่ ๓ แล้ว
ในบทนี้จะมาสรุปเรื่องคำบุรุษสรรพนามที่ใช้ทั่วไป รวมถึงคำสรรพนามชี้เฉพาะด้วย
สรุปเรื่องคำบุรุษสรรพนามโดยทั่วไปแล้วคำบุรุษสรรพนามจะแบ่งเป็น ๖ กลุ่มโดยมีบุรุษที่ ๑, ๒, และแบ่งเป็นคนเดียว (เอกพจน์) กับหลายคน (พหูพจน์)
สำหรับภาษามองโกลถ้าหากจะลองสรุปคำที่ใช้เป็นคำบุรุษสรรพนามทั้ง ๖ กลุ่มที่มีก็จะได้ดังนี้
| บุรุษที่ |
คนเดียว |
หลายคน |
| ๑ |
би = ฉัน |
бид = พวกเรา |
| ๒ |
та = คุณ
чи = เธอ |
та нар = พวกคุณ |
| ๓ |
эиэ = นี่, เขาคนนี้
тэр = นั่น, เขาคนนั้น |
эд = พวกนี้, พวกเขาเหล่านี้
тэд = พวกนั้น, พวกเขาเหล่านั้น |
การแยกใช้คำสรรพนามบุรุษที่ ๒สำหรับสรรพนามบุรุษที่ ๒ แบบคนเดียวนั้นมีอยู่ ๒ แบบ คือ
та กับ
чи ซึ่งถ้าให้แปลก็อาจเทียบได้กับ "คุณ" และ "เธอ"
та จะเอาไว้ใช้ทั่วไปกับคนที่ไม่รู้จัก หรือคนที่อายุมากกว่า ค่อนข้างจะสุภาพกว่า
ส่วน чи เอาไว้เรียกคนที่สนิทหรืออายุน้อยกว่าแบบเป็นกันเอง
ส่วนสรรพนามบุรุษที่ ๒ แบบหลายคนนั้น ที่จริงก็คือแค่เติมคำว่า нар ซึ่งแปลว่า "พวก" เอาไว้ตามหลังคำนามเพื่อแสดงว่ามีมากกว่า ๑ โดยทั่วไปแล้วใช้กับคำนามที่เป็นคน
เพียงแต่ปกติจะใช้แต่
та нар ไม่มีการใช้
чи нар ต่อให้ต้องการเรียกแบบสนิทสนมก็ตาม ก็ให้ใช้ та нар
คำสรรพนามบุรุษที่ ๓ส่วนสรรพนามบุรุษที่ ๓ นั้นไม่มีอยู่จริงๆในภาษามองโกล แต่ถ้าจะหาคำที่พอจะแทนที่ได้ก็คือคำว่า эиэ, тэр, эд, тэд ซึ่งจริงๆคำพวกนี้แปลว่า "นี่ นั่น พวกนี้ พวกนั้น" ซึ่งเรียกคำพวกนี้ว่าเป็นคำสรรพนามชี้เฉพาะ นอกจากนี้ก็ยังอาจใช้ эдгээр กับ тэдгээр ได้ด้วย
อนึ่ง ที่จริงคำว่า эд กับ тэд นั้นปกติก็ใช้แทนจำนวนมากกว่า ๑ อยู่แล้ว แต่ก็อาจเติม нар ลงไปเป็น эд нар หรือ тэд нар ได้ ความหมายก็เหมือนเดิม เพียงแต่ปกติ нар แต่จะใช้เฉพาะกับคนเท่านั้น จึงเป็นการบอกชัดว่าไปด้วยว่ากำลังพูดถึงคน
| |
เอกพจน์ |
พหูพจน์ |
| ใกล้ |
эиэ = นี่ |
эд, эд нар, эдгээр = เหล่านี้ |
| ไกล |
тэр = นั่น |
тэд, тэд нар, тэдгээр = เหล่านั้น |
สำหรับ эиэ, тэр, эдгээр, тэдгээр นั้นนอกจากจะใช้เป็นสรรพนามชี้เฉพาะแล้ว ก็ยังใช้เป็นคำขยายคำนามได้อีกด้วย
| |
เอกพจน์ |
พหูพจน์ |
| ใกล้ |
эиэ хүн = คนนี้ |
эдгээр хүн = คนเหล่านี้ |
| ไกล |
тэр хүн = คนนั้น |
тэдгээр хүн = คนเหล่านั้น |
ตัวอย่าง
| энэ хүүхэд = เด็กคนนี้ |
| тэр ном = หนังสือเล่มนี้ |
| эдгээр үхэр = วัวเหล่านั้น |
| тэдгээр хонь = แกะเหล่านั้น |
| ꡐ үхэр = วัว |
ꡐ хонь = แกะ |
อ่านต่อ
บทที่ ๙