ต่อจาก
บทที่ ๑๔ในบทนี้จะพูดถึงการผันรูปคำนามอีกแบบหนึ่ง นั่นก็คือรูปที่ใช้สำหรับแสดงตำแหน่งหรือเป้าหมาย ต่อไปจะขอเรียกว่า "รูปเป้าหมาย"
วิธีการผันหลักการผันเป็นรูปเป้าหมายนั้นโดยทั่วไปแล้วจะทำด้วยการเติม д หรือ т
โดยคำส่วนใหญ่จะเติม д แต่ถ้าลงท้ายด้วย г, р, с, в จะเติม т เช่น
| |
รูปประธาน |
รูปเป้าหมาย |
| โรงเรียน |
сургууль |
сургуульд |
| ชั้นปี |
анги |
ангид |
| โลก |
дэлхий |
дэлхийд |
| หมา |
нохой |
нохойд |
| สิ่งก่อสร้าง |
байшин |
байшинд |
| เวลา |
цаг |
цагт |
| มือ |
гар |
гарт |
| สุดท้าย |
эцэс |
эцэст |
| หัวข้อ |
сэдэв |
сэдэвт |
| งบประมาณ |
төсөв |
төсөвт |
เพียงแต่มีบางคำที่แม้จะลงท้ายด้วย г, р, с, в แต่ก็เติม д เช่น
| |
รูปประธาน |
รูปเป้าหมาย |
| หนึ่ง |
нэг |
нэгд |
| ชื่อ |
нэр |
нэрд |
| เดือน |
сар |
сард |
| ทวีป |
тив |
тивд |
| พ่อ |
аав |
аавд |
ถ้าเป็นคำที่ลงท้ายด้วยพยัญชนะ ๒ ตัวหรือลงท้ายด้วย д ให้เติมสระไปด้วย ตามหลักความกลมกลืนของเสียง และอาจมีการตัดสระออกด้วย
| |
รูปประธาน |
รูปเป้าหมาย |
| ประเทศ |
улс |
улсад |
| ผู้คน |
ард |
ардад |
| เด็ก |
хүүхэд |
хүүхдэд |
นอกจากนี้ยังมีพวกคำที่ซ่อนรูปมี н เอาไว้ ก็ต้องทำเป็นรูปเติม н ก่อน
| |
รูปประธาน |
เติม н |
รูปเป้าหมาย |
| น้ำ |
ус |
усан |
усанд |
| โต๊ะ |
ширээ |
ширээн |
ширээнд |
| ม้า |
морь |
морин |
моринд |
การใช้คำนามที่ผันเป็นรูปเป้าหมายคำนามรูปนี้ถูกใช้ในหลากหลายหน้าที่ ดังนี้
⇨ แสดงกรรมรอง
оюутанд заах
= สอนให้นักเรียน |
эхнэрт авах
= ซื้อให้ภรรยา |
| ꡐ заах= สอน |
⇨ แสดงตำแหน่งที่อยู่
монголд байх
= อยู่ในมองโกเลีย |
хятадад төрөх
= เกิดที่จีน |
| ꡐ төрөх = เกิด |
⇨ แสดงของเขตที่เป็นนามธรรม
ургамалд орох
= จัดรวมอยู่ในพวกพืช |
| ꡐ ургамал = พืช |
ꡐ орох = เข้าร่วม, รวมอยู่ด้วย |
⇨ แสดงที่ที่ไปถึง
японд ирэх
= มาที่ญี่ปุ่น |
⇨ แสดงผลลัพธ์
даргад сонгох
= เลือกเป็นหัวหน้า |
| ꡐ дарга = หัวหน้า |
ꡐ сонгох = เลือก |
⇨ แสดงเวลา
ням гаригт байх
= มีในวันอาทิตย์ |
ням гаригт амрах
= หยุดในวันอาทิตย์ |
| ꡐ ням гариг = วันอาทิตย์ |
ꡐ амрах = หยุดพักผ่อน |
⇨ แสดงเป้าหมายของการกระทำ
кинонд явах
= ไปดูหนัง |
усанд явах
= ไปตักน้ำ |
การละไม่ต้องผันในบางกรณีในการแสดงตำแหน่งที่ไป บางครั้งการผันก็อาจถูกละได้ ใช้เหมือนรูปประธานไป แต่ใช้แค่ในบางกรณี
เป้าหมายที่มักจะถูกละได้แก่
| ꡐ газар = สถานที่ |
ꡐ аймаг = จังหวัด |
| ꡐ сум = เขต |
ꡐ хот = เมือง |
| ꡐ зах = ตลาด |
ꡐ хөдөө = บ้านนอก |
เช่น
би өчигдөр зах гарлаа.
= เมื่อวานฉันไปตลาด |
คำนามบางส่วนที่มีการผันแบบพิเศษพวกคำสรรพนามมักจะมีการเปลี่ยนรากเป็นอย่างอื่นก่อนที่จะผัน จึงต้องมาจำแยกอีกที ดังนี้
| |
รูปประธาน |
รากที่ใช้ผัน |
รูปเป้าหมาย |
| ฉัน |
би |
над |
надад |
| พวกเรา |
бид |
бидэн |
бидэнд |
| เธอ |
чи |
чам |
чамд |
| คุณ |
та |
тан |
танд |
| นี่ |
энэ |
үүн |
үүнд |
| энэн |
энэнд |
| นั่น |
тэр |
түүн |
түүнд |
| тэрэн |
тэрэнд |
| เหล่านี้ |
эд |
эдэн |
эдэнд |
| เหล่านั้น |
тэд |
тэдэн |
тэдэнд |
| อันไหน |
аль |
алин |
алинд |
| อะไร |
юу |
юун |
юунд |
อ่านต่อ
บทที่ ๑๖