φυβλαςのβλογ
บล็อกของ phyblas



ทำความรู้จักกับแต้จิ๋ว
เขียนเมื่อ 2012/06/29 10:58
แก้ไขล่าสุด 2024/03/28 23:58
ตอนนี้เราก็ได้มาแวะเยือนแดนแต้จิ๋วแล้ว https://phyblas.hinaboshi.com/20120628

ช่วงนี้ก็เลยพยายามศึกษาข้อมูลต่างๆเกี่ยวกับแต้จิ๋วไว้สักหน่อย


หน้าต่อๆไปนี้กำลังจะเล่าถึงสถานที่เที่ยวในบริเวณแต้จิ๋ว ดังนั้นก่อนที่จะเล่าจึงอยากขอเขียนเพื่อความเข้าใจเกี่ยวกับที่นั่นสักหน่อย

*บทความนี้เขียนชื่อส่วนใหญ่เป็นภาษาแต้จิ๋ว แต่วงเล็บคำอ่านจีนกลางไว้ข้างหลัง



แต้จิ๋ว พอพูดชื่อนี้ปุ๊บคนไทยเชื้อสายจีนทุกคนรู้จักกันอย่างดี เพราะคนไทยเชื้อสายจีนส่วนใหญ่พูดภาษาจีนแต้จิ๋ว มีจำนวนมากกว่าจีนกลุ่มอื่นๆเช่นจีนฮกเกี้ยน จีนกวางตุ้ง จีนไหหลำ จีนแคะ

เขตที่คนพูดภาษาแต้จิ๋วนั้นเป็นเพียงบริเวณเล็กๆภายในจีนแผ่นดินใหญ่ หลักๆแล้วอยู่ในบริเวณ ๔ จังหวัดภายในภาคตะวันออกของมณฑลกวางตุ้ง คือจังหวัดซัวเถา (汕头, ซ่านโถว) แต้จิ๋ว (潮州, เฉาโจว) กิ๊กเอี๊ย (揭阳, เจียหยาง) ซัวบ้วย (汕尾, ซ่านเหว่ย์)



หากพูดภึงมณฑลกวางตุ้งแล้ว คนมักจะนึกถึงภาษากวางตุ้ง แต่ความจริงแล้วไม่ใช่ทั้งหมดที่พูดกวางตุ้ง เพราะทางภาคตะวันออกของมณฑลกวางตุ้งพูดภาษาแต้จิ๋ว ส่วนภาคเหนือบางส่วนพูดภาษาแคะ (客家话)

คำว่าแต้จิ๋วนั้นเป็นสำเนียงที่คนไทยเรียก ที่จริงเรียกให้ถูกต้องตามสำเนียงแต้จิ๋วจริงๆว่า "เตี่ยจิว" ส่วนซัวเถาก็ต้องเรียกให้ถูกว่า "ซัวเท้า" แต่เนื่องจากคนไทยชินเรียกแบบนั้นดังนั้นต่อไปก็จะเรียกว่าแต้จิ๋วกับซัวเถาเหมือนเดิม แต่ขอให้รู้ไว้ว่าจริงๆเป็นเสียงที่ไม่ถูกต้อง

ทั้ง ๔ จังหวัดนี้รวมแล้วเรียกว่าเขตเตี่ยซัว (潮汕, เฉาซ่าน) ซึ่งเป็นชื่อรวมจากคำว่า เตี่ยจิว (潮州) กับ ซัวเท้า (汕头)

ซัวเถาเป็นเมืองหลักซึ่งเจริญที่สุด มีประชากรเยอะสุด เป็นศูนย์กลางของเขตเตี่ยซัว ภาษาแต้จิ๋วนั้นในแต่ละท้องที่ก็อาจต่างกันออกไป แต่สำเนียงแต้จิ๋วมาตรฐานนั้นยึดตามสำเนียงที่คนในเมืองซัวเถาพูด

บางครั้งก็ไม่นับรวมจังหวัดซัวบ้วยเป็นส่วนหนึ่งของเขตนี้เนื่องจากภาษาที่ใช้ในซัวบ้วยสำเนียงค่อนข้างต่างไปจากสำเนียงแต้จิ๋วในพื้นที่ส่วนใหญ่พอสมควร

คนไทยเชื้อสายจีนส่วนใหญ่ก็อพยพมาจากซัวเถา ส่วนที่อพยพมาจากแต้จิ๋วหรือกิ๊กเอี๊ยก็มีไม่น้อย

แต้จิ๋วเป็นเมืองเก่าแก่ ย่านเมืองเก่าในแต้จิ๋วนั้นยังคงอนุรักษ์ไว้ มีกำแพงเมืองเก่า มีสะพานโบราณ สวยงามน่าเที่ยว ในขณะที่ซัวเถาเป็นเมืองสมัยใหม่ที่หลังๆนี้พัฒนาไปมาก บรรยากาศจะแตกต่างกันออกไป



การแบ่งเขตการปกครอง

การแบ่งเขตที่จะพูดถึงนี้เป็นการแบ่งเขตในปัจจุบัน ซึ่งตลอดเวลาที่ผ่านมาก็มีการเปลี่ยนระบบการแบ่งเขตมาหลายครั้ง ชื่อบางเขตก็ถูกเปลี่ยน บางทีก็แบ่งแยกเขตเพิ่มเกิดเขตใหม่เพิ่มเข้ามา ดังนั้นหลายชื่อถ้าพูดให้คนจีนในไทยฟังเขาก็คงจะไม่รู้จัก ในขณะที่บางชื่อที่คุ้นเคยอาจกลายเป็นแต่ชื่อตำบลหรืออาจไม่ได้ใช้แล้วก็มี

บางชื่อที่คนไทยอาจคุ้นเคยเช่น เตี่ยอัง เหยี่ยวเพ้ง เถ่งไฮ่ เตี่ยเอี๊ย โผวเล้ง ก็กระจายอยู่ตามแต่ละจังหวัดในเขตนี้ บ้างก็กลายเป็นชื่อเขต บ้างก็กลายเป็นชื่ออำเภอ



ซัวเถา มีพื้นที่ 2064 ตร.กม. ประชากร ๕ ล้านกว่าคน แบ่งออกเป็น ๖ เขต ๑ อำเภอ



- เขตกิมเพ้ง (金平区, จินผิงชวี) คือเขตใจกลางเมือง
- เขตเหล่งโอ๊ว (龙湖区, หลงหูชวี)
- เขตเห่ากัง (濠江区, เหาเจียงชวี)
- เขตเตี่ยเอี๊ย (潮阳区, เฉาหยางชวี)
- เขตเตี่ยนั้ม (潮南区, เฉาหนานชวี)
- เขตเถ่งไฮ่ (澄海区, เฉิงไห่ชวี)
- อำเภอหนั่มอ่อ (南澳县, หนานเอ้าเซี่ยน) เป็นเกาะเล็กๆที่อยู่ใกล้ชายฝั่ง


แต้จิ๋ว มีพื้นที่ 3614 ตร.กม. ประชากร ๒ ล้านกว่าคน แบ่งออกเป็น ๑ เขต และ ๒ อำเภอ



- เขตเซียงเกี๊ย (湘桥区, เซียงเฉียวชวี) คือเขตใจกลางเมือง
- อำเภอเตี่ยอัง (潮安县, เฉาอานเซี่ยน)
- อำเภอเหยี่ยวเพ้ง (饶平县, เหราผิงเซี่ยน)


กิ๊กเอี๊ย มีพื้นที่ 5240 ตร.กม. ประชากร ๖ ล้านกว่าคน แบ่งออกเป็น ๑ เขต ๔ อำเภอ



- เขตหย่งเซี้ย (榕城区, หรงเฉิงชวี) คือเขตใจกลางเมือง
- อำเภอโผวเล้ง (普宁市, ผู่หนิงซื่อ)
- อำเภอกิ๊กตัง (揭东县, เจียตงเซี่ยน)
- อำเภอกิ๊กไซ (揭西县, เจียซีเซี่ยน)
- อำเภอหุ่ยไล้ (惠来县, ฮุ่ยไหลเซี่ยน)


ซัวบ้วย มีพื้นที่ 4838 ตร.กม. ประชากรประมาณ ๔ ล้านคน แบ่งออกเป็น ๑ เขต ๓ อำเภอ



- เขตเมือง (城区, เฉิงชวี) คือเขตใจกลางเมือง
- อำเภอไหฮง (海丰县, ไห่เฟิงเซี่ยน)
- อำเภอหลกฮง (陆丰市, ลู่เฟิงซื่อ)
- อำเภอหลกฮ้อ (陆河县, ลู่เหอเซี่ยน)



ลักษณะของภาษาแต้จิ๋ว

- เขียนด้วยอักษรจีนเหมือนกันภาษาจีนกลาง แต่ออกเสียงต่างกัน สื่อสารกันด้วยคำพูดกับคนที่พูดจีนกลางไม่ได้ ภาษาเขียนเขียนเหมือนจีนกลาง แต่ภาษาพูดจะใช้คำต่างออกไปเยอะ บางคำก็เป็นแค่ภาษาพูดซึ่งไม่มีอักษรเขียนด้วย ไวยากรณ์โดยรวมเหมือนจีนกลางแต่มีความต่างเล็กน้อยบางส่วน
- มีเสียงวรรณยุกต์มากถึง ๘ เสียง
- มีตัวสะกดที่เป็นคำตาย คือแม่กก กับแม่กบ และคำเสียงสั้นแบบไม่มีตัวสะกด เช่น เจ๊ก (一) จั๊บ (十) แปะ (百) ในขณะที่จีนกลางไม่มีเสียงแบบนี้
- ไม่มีเสียงตัวสะกดแม่กน กับแม่กด ทำให้คนจินแต้จิ๋วมักพูดภาษาไทยไม่ชัด เสียงตัวสะกด น เป็น ง และเสียง ด เป็น ก
- คำไหนที่จีนกลางออกเสียงตัวสะกด น แต้จิ๋วมักจะออกเสียงเป็น ง หรือ ม แทน เช่น 安 จีนกลางอ่าน อาน แต้จิ๋วอ่าน อัง และ 音 จีนกลางอ่าน อิน แต้จิ๋วอ่าน อิม
- มีลักษณะพิเศษที่เรียกว่าเสียงออกจมูก ซึ่งฟังแล้วแยกแยะกับเสียงธรรมดายากมากสำหรับคนที่ไม่ใช่เจ้าของภาษา เช่นคำว่า เฮีย (兄) ที่แปลว่าพี่ชาย กับคำว่าเฮีย (靴) ที่แปลว่ารองเท้า ฟังเผินๆเหมือนจะออกเสียงเหมือนกัน แต่ว่าคำว่าเฮียที่แปลว่าพี่ชายนั้นเป็นออกเสียงออกจมูก ดังนั้นจึงไม่เหมือนกัน
- พยัญชนะต้นมีเสียง บ และ ง ด้วย ในขณะที่จีนกลางไม่มี
- เสียงวรรณยุกต์ของคำคำหนึ่งไม่ค่อยตายตัว ถ้าเป็นคำโดดจะออกเสียงเป็นเสียงวรรณยุกต์ดั้งเดิม แต่ถ้าไปนำหน้าคำอื่นจะเปลี่ยนวรรณยุกต์ต่างไปจากเดิม เช่น เจี๊ยะ (食) แปลว่ากิน แต่พอเป็นกินข้าวจะอ่านว่า เจียะปึ่ง (食饭) ไม่ใช่ เจี๊ยะปึ่ง ประเทศไทยใช้คำว่า ไท้กก (泰国) แต่พอพูดว่าคนไทยต้องอ่านเป็น ไท้ก๊กนั้ง (泰国人) ดังนั้นจะเห็นบ่อยๆว่าบางทีอักษรตัวเดียวกันแท้ๆแต่กลับอ่านไม่เหมือนกัน นั่นเพราะอยู่ในตำแหน่งไม่เหมือนกัน

ข้อมูลเพิ่มเติมอ่านในวิกิพีเดีย http://th.wikipedia.org/wiki/ภาษาแต้จิ๋ว



หากถามถึงว่าปัจจุบันนี้ภาษาแต้จิ๋วจำเป็นแค่ไหนละก็ คงต้องตอบว่าไม่ค่อยจะจำเป็นแล้ว เพราะคนแต้จิ๋วในประเทศจีนแทบจะทั้งหมดสามารถคุยจีนกลางได้ ดังนั้นเรียนจีนกลางได้ประโยชน์กว่าเยอะ เพียงแต่พวกคนแก่ๆที่ไม่เคยได้ออกเดินทางไปไหนมาไหนบ่อยๆก็อาจจะไม่รู้จีนกลาง นอกจากนี้ชาวจีนโพ้นทะเล โดยเฉพาะในไทย ก็มักจะรู้แต่แต้จิ๋ว ไม่รู้จีนกลาง หรือถึงรู้จีนกลางก็ไม่ได้คล่องมาก ดังนั้นจึงอาจเรียกว่าจำเป็นอยู่ก็ได้

เพียงแต่ปัญหาคือถ้าใครอยากจะเรียนภาษาแต้จิ๋วตอนนี้ ตำราเรียนนั้นเรียกได้ว่าหายากมาก และไม่ใช่เรื่องง่ายๆที่จะเรียน และถึงจะเรียนได้ก็ไม่อาจคุยคล่องเหมือนคนที่คุยมาตั้งแต่เด็ก ดังนั้นใครเคยใช้มาตั้งแต่เด็กก็ถือว่าโชคดีไป ส่วนใครไม่เคยก็อาจจะค่อนข้างลำบาก




# แก้ไขเพิ่มเติม 22/2/2019

ภาษาแต้จิ๋วเป็นสำเนียงย่อยของภาษาหมิ่นหนาน (หรือที่คนไทยนิยมเรียกว่า ภาษาจีนฮกเกี้ยน) เกี่ยวกับภาษาหมิ่นหนานอ่านได้ใน https://phyblas.hinaboshi.com/20170824

ส่วนรายละเอียดเรื่องการผันวรรณยุกต์ของภาษาหมิ่นหนาน (รวมถึงแต้จิ๋ว) อ่านได้ใน https://phyblas.hinaboshi.com/20170825


-----------------------------------------

囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧

ดูสถิติของหน้านี้

หมวดหมู่

-- ประเทศจีน >> จีนแผ่นดินใหญ่ >> กวางตุ้ง >> แต้จิ๋ว

ไม่อนุญาตให้นำเนื้อหาของบทความไปลงที่อื่นโดยไม่ได้ขออนุญาตโดยเด็ดขาด หากต้องการนำบางส่วนไปลงสามารถทำได้โดยต้องไม่ใช่การก๊อปแปะแต่ให้เปลี่ยนคำพูดเป็นของตัวเอง หรือไม่ก็เขียนในลักษณะการยกข้อความอ้างอิง และไม่ว่ากรณีไหนก็ตาม ต้องให้เครดิตพร้อมใส่ลิงก์ของทุกบทความที่มีการใช้เนื้อหาเสมอ

สารบัญ

รวมคำแปลวลีเด็ดจากญี่ปุ่น
มอดูลต่างๆ
-- numpy
-- matplotlib

-- pandas
-- manim
-- opencv
-- pyqt
-- pytorch
การเรียนรู้ของเครื่อง
-- โครงข่าย
     ประสาทเทียม
ภาษา javascript
ภาษา mongol
ภาษาศาสตร์
maya
ความน่าจะเป็น
บันทึกในญี่ปุ่น
บันทึกในจีน
-- บันทึกในปักกิ่ง
-- บันทึกในฮ่องกง
-- บันทึกในมาเก๊า
บันทึกในไต้หวัน
บันทึกในยุโรปเหนือ
บันทึกในประเทศอื่นๆ
qiita
บทความอื่นๆ

บทความแบ่งตามหมวด



ติดตามอัปเดตของบล็อกได้ที่แฟนเพจ

  ค้นหาบทความ

  บทความแนะนำ

ตัวอักษรกรีกและเปรียบเทียบการใช้งานในภาษากรีกโบราณและกรีกสมัยใหม่
ที่มาของอักษรไทยและความเกี่ยวพันกับอักษรอื่นๆในตระกูลอักษรพราหมี
การสร้างแบบจำลองสามมิติเป็นไฟล์ .obj วิธีการอย่างง่ายที่ไม่ว่าใครก็ลองทำได้ทันที
รวมรายชื่อนักร้องเพลงกวางตุ้ง
ภาษาจีนแบ่งเป็นสำเนียงอะไรบ้าง มีความแตกต่างกันมากแค่ไหน
ทำความเข้าใจระบอบประชาธิปไตยจากประวัติศาสตร์ความเป็นมา
เรียนรู้วิธีการใช้ regular expression (regex)
การใช้ unix shell เบื้องต้น ใน linux และ mac
g ในภาษาญี่ปุ่นออกเสียง "ก" หรือ "ง" กันแน่
ทำความรู้จักกับปัญญาประดิษฐ์และการเรียนรู้ของเครื่อง
ค้นพบระบบดาวเคราะห์ ๘ ดวง เบื้องหลังความสำเร็จคือปัญญาประดิษฐ์ (AI)
หอดูดาวโบราณปักกิ่ง ตอนที่ ๑: แท่นสังเกตการณ์และสวนดอกไม้
พิพิธภัณฑ์สถาปัตยกรรมโบราณปักกิ่ง
เที่ยวเมืองตานตง ล่องเรือในน่านน้ำเกาหลีเหนือ
ตระเวนเที่ยวตามรอยฉากของอนิเมะในญี่ปุ่น
เที่ยวชมหอดูดาวที่ฐานสังเกตการณ์ซิงหลง
ทำไมจึงไม่ควรเขียนวรรณยุกต์เวลาทับศัพท์ภาษาต่างประเทศ

บทความแต่ละเดือน

2024年

1月 2月 3月 4月
5月 6月 7月 8月
9月 10月 11月 12月

2023年

1月 2月 3月 4月
5月 6月 7月 8月
9月 10月 11月 12月

2022年

1月 2月 3月 4月
5月 6月 7月 8月
9月 10月 11月 12月

2021年

1月 2月 3月 4月
5月 6月 7月 8月
9月 10月 11月 12月

2020年

1月 2月 3月 4月
5月 6月 7月 8月
9月 10月 11月 12月

ค้นบทความเก่ากว่านั้น

ไทย

日本語

中文