ต่อจากบทที่ ๑

ในบทนี้จะสรุปเรื่องตัวอักษรซิริลลิกที่ได้กล่าวถึงไปในบทที่แล้ว จากนั้นจะแถมเรื่องอักษรมองโกลด้วยเล็กน้อยให้พอเห็นภาพ



สรุปอักษรซีริลลิกที่ใช้ในภาษามองโกล

อย่างที่รู้กันว่าภาษามองโกลนั้นในปัจจุบันใช้อักษรซิริลิกเขียนเป็นหลัก ดังนั้นในการเรียนภาษามองโกลปัจจุบันจึงควรจะต้องอ่านอักษรซีริลลิกได้

ต่อไปนี้จะแสดงอักษรซีริลลิกที่ใช้ในภาษามองโกล โดยเรียงตามลำดับอักษร

อักษรซีริลลิกนั้นมีความยุ่งยากตรงที่ว่ามีการแบ่งเป็นตัวพิมพ์เล็กพิมพ์ใหญ่ เช่นเดียวกับอักษรโรมัน แต่ที่ยิ่งไปกว่านั้นก็คือ เวลาเขียนเป็นตัวเอียง บางตัวก็จะมีหน้าตาต่างออกไปเลย เช่น т เมื่อเขียนเป็นตัวเอียงจะกลายเป็น т ไปซึ่งจะชวนให้เข้าใจผิดว่าเป็นตัว m (เอ็ม) แต่จริงๆคือตัว t (ที) จึงต้องระวังให้ดี

ดังนั้นในที่นี้จะแสดงอักษรทั้ง ๔ แบบให้เห็นในตาราง อย่างไรก็ตามทั้งในบทที่ผ่านมาหรือบทต่อๆไปจะใช้อักษรตัวเล็กแบบตั้งตรงท้ั้งหมด เพื่อไม่ให้สับสน จะไม่ใช้ตัวใหญ่หรือตัวเอียงเลยแม้แต่นิดเดียว

และจะไม่พูดถึงว่ากรณีไหนต้องเขียนเป็นตัวเอียงหรือตัวใหญ่ ซึ่งเป็นประเด็นเล็กๆน้อยๆ และส่วนใหญ่เป็นเรื่องอิทธิพลจากรัสเซีย ไม่ได้เกี่ยวพันถึงไวยากรณ์ ไม่ใช่แก่นแท้ของภาษามองโกล

ตัวเล็ก		ตัวใหญ่		ชื่อ	เสียงอ่าน (IPA)	ทับศัพท์	เทียบเป็นอักษรโรมัน
а	а	А	А	อา	[a]	อะ, อา	a
б	б	Б	Б	เบ	[b]~[p]	บ	b
в	в	В	В	เว	[w]	ว	w
г	г	Г	Г	เก	[g]~[k]	ก	g
д	д	Д	Д	เด	[d]~[t]	ด	d
е	е	Е	Е	เย	[je], [jɵ], [ju]	เย, โย, ยู	yö
ё	ё	Ё	Ё	ยอ	[jɔ]	ยอ	yo
ж	ж	Ж	Ж	เจ	[ʤ]~[ʧ]	จ	j
з	з	З	З	เซ	[ʣ]~[ʦ]	ซ	z
и	и	И	И	อี	[i]	อี	i
й	й	Й	Й	ฮากัสอี	[j]	ย	i, y
к	к	К	К	คา	[kʰ]	ค	k
л	л	Л	Л	เอล	[ɮ]	ล	l
м	м	М	М	เอ็ม	[m]	ม	m
н	н	Н	Н	เอ็น	[n]	น	n
о	о	О	О	ออ	[ɔ]	ออ	o
ө	ө	Ө	Ө	โอ	[ɵ]	โอ	ö
п	п	П	П	เพ	[pʰ]	พ	p
р	р	Р	Р	เอร์	[r]	ร	r
с	с	С	С	เอส	[s]	ซ	s
т	т	Т	Т	เท	[tʰ]	ท	t
у	у	У	У	โอ	[o]	โอ	u
ү	ү	Ү	Ү	อู	[u]	อู	ü
ф	ф	Ф	Ф	เฟ	[f]	ฟ	f
х	х	Х	Х	เฮ	[x]	ฮ	h
ц	ц	Ц	Ц	เช	[ʦʰ]	ช	ts
ч	ч	Ч	Ч	เช	[ʧʰ]	ช	ch
ш	ш	Ш	Ш	อิช	[ʃ]	ช	sh
щ	щ	Щ	Щ	อิชเช	[ʃʧ]	ชช	shch
ъ	ъ	ไม่มี		เครื่องหมายเสียงแข็ง
ы	ы			อี	[iː]	อี	ii
ь	ь			เครื่องหมายเสียงอ่อน
э	э	Э	Э	เอ	[e]	เอ	e
ю	ю	Ю	Ю	ยู	[ju], [jo]	ยู, โย	yü
я	я	Я	Я	ยา	[ja]	ยา	ya

โดยรวมๆแล้วทั้งลำดับและหน้าตาดูจะมีความคล้ายกับอักษรโรมันที่เราคุ้นเคยกันดี แต่หลายตัวก็ต่างไปพอสมควร จึงต้องระวังเป็นพิเศษ เพราะจะสับสนได้ง่าย

และอักษรซีริลลิกนั้นนอกจากพยัญชนะและสระแล้วก็ยังมีเครื่องหมายเสียงแข็ง ъ กับเรื่องหมายเสียงอ่อน ь แทรกเข้ามาด้วย ซึ่งในภาษามองโกลก็มีการใช้อยู่บ้างแต่เพียงเล็กน้อย

สำหรับอักษร щ นั้นไม่ได้แนะนำถึงในบทที่แล้ว เพราะแทบจะไม่ได้ใช้ในภาษามองโกล ปกติจะเจอเพียงเฉพาะในคำยืมจากภาษารัสเซียเท่านั้น ซึ่งก็มีน้อย จึงอาจไม่จำเป็นต้องจำเป็นพิเศษ

อักษรซีริลลิกสำหรับภาษามองโกลจะมีอักษร ө กับ ү เพิ่มเข้ามา ซึ่งไม่มีอยู่ในภาษารัสเซียหรือภาษาอื่นที่ใช้อักษรซีริลลิก แต่ใส่เข้ามาในภาษามองโกลเพื่อแทนหน่วยสระเพิ่มเติม เพราะภาษามองโกลมีสระพื้นฐาน ๗ ตัว




อักษรมองโกล

ต่อไปจะขอแนะนำอักษรมองโกลสักหน่อย เพราะมีความสำคัญเช่นกัน แม้ปัจจุบันเราจะใช้อักษรซีริลลิกเป็นหลักก็ตาม

อักษรมองโกลนั้นนอกจากความยุ่งยากที่จะต้องเขียนแนวตั้งแล้ว ยังมีความยุ่งยากอีกตรงที่อักษรแต่ละตัวจะมีการเขียนแตกต่างกันเมื่อเวลาอยู่เดี่ยวๆ หรืออยู่ต้นคำหรือกลางคำหรือหลังคำ ทำให้ต้องจำแยก

ดังนั้นในที่นี้ก็จะแสดงอักษรแยกทั้ง ๔ แบบให้เห็นความต่าง พร้อมกับเทียบให้เห็นว่าตรงกับอักษรซีริลลิกตัวไหน พร้อมอักษรโรมันประกอบด้วย อย่างไรก็ตาม การเทียบเคียงระหว่างอักษรซีริลลิกหรือโรมันกับอักษรมองโกลนั้นไม่ได้เป็นแบบหนึ่งต่อหนึ่ง มีข้อยกเว้นมากมาย ที่เขียนตรงนี้จึงถือว่าเป็นแค่โดยคร่าวๆ

อักษรมองโกล				เสียง	ทับศัพท์	ซีริลลิก	โรมัน
เดี่ยว	ต้น	กลาง	ท้าย
ᠠ	ᠠᠠ	ᠠᠠᠠ	ᠠᠠ	[a]	อา	а	a
ᠡ	ᠡᠠ	ᠠᠡᠠ	ᠠᠡ	[e]	เอ	э	e
ᠢ	ᠢᠠ	ᠠᠢᠠ	ᠠᠢ	[i]	อี	и	i
ᠣ	ᠣᠠ	ᠠᠣᠠ	ᠠᠣ	[ɔ]	ออ	о	o
ᠤ	ᠤᠠ	ᠠᠤᠠ	ᠠᠤ	[o]	โอ	у	u
ᠥ	ᠥᠠ	ᠠᠥᠠ	ᠠᠥ	[ɵ]	โอ*	ө	ö
ᠦ	ᠦᠠ	ᠠᠦᠠ	ᠠᠦ	[u]	อู	ү	ü
ᠧ	ᠧᠠ	ᠠᠧᠠ	ᠠᠧ	[e]	เอ	э, e	ē
ᠨ	ᠨᠠ	ᠠᠨᠠ	ᠠᠨ	[n]	น	н	n
ᠩ	ᠩᠠ	ᠠᠩᠠ	ᠠᠩ	[ŋ]	ง	н	n
ᠪ	ᠪᠠ	ᠠᠪᠠ	ᠠᠪ	[b]~[p]	บ	б	b
ᠫ	ᠫᠠ	ᠠᠫᠠ	ᠠᠫ	[pʰ]	พ	п	p
ᠬ	ᠬᠠ	ᠠᠬᠠ	ᠠᠬ	[x]	ฮ	х	h
ᠭ	ᠭᠠ	ᠠᠭᠠ	ᠠᠭ	[g]~[k]	ก	г	g
ᠮ	ᠮᠠ	ᠠᠮᠠ	ᠠᠮ	[m]	ม	м	m
ᠯ	ᠯᠠᠠ	ᠠᠯᠠ	ᠠᠯ	[ɬ]	ล	л	l
ᠰ	ᠰᠠ	ᠠᠰᠠ	ᠠᠰ	[s]	ซ	с	s
ᠱ	ᠱᠠ	ᠠᠱᠠ	ᠠᠱ	[ʃ]	ช*	ш	sh
ᠲ	ᠲᠠ	ᠠᠲᠠ	ᠠᠲ	[tʰ]	ท	т	t
ᠳ	ᠳᠠ	ᠠᠳᠠ	ᠠᠳ	[d]~[t]	ด	д	d
ᠴ	ᠴᠠ	ᠠᠴᠠ	ᠠᠴ	[ʦʰ]	ช*	ц	ts
				[tʃʰ]	ช	ч	ch
ᠵ	ᠵᠠ	ᠠᠵᠠ	ᠠᠵ	[ʤ]~[tʃ]	จ	ж	j
				[ʣ]~[ʦ]	ซ*	з	z
ᠶ	ᠶᠠ	ᠠᠶᠠ	ᠠᠶ	[j]	ย	й	y
ᠷ	ᠷᠠ	ᠠᠷᠠ	ᠠᠷ	[r]	ร	р	r
ᠸ	ᠸᠠ	ᠠᠸᠠ	ᠠᠸ	[w]	ว	в	w
ᠹ	ᠹᠠ	ᠠᠹᠠ	ᠠᠹ	[f]	ฟ	ф	f
ᠻ	ᠻᠠ	ᠠᠻᠠ	ᠠᠻ	[k]	ค	к	k

ขอยกตัวอย่างโดยมาลองดูคำว่า монголม็องก็อล (มองโกล) กันสักหน่อย ว่าประกอบขึ้นมายังไง

‎ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ	ᠮ	м	ม
‎ᠣ‎	о	ออ
ᠩ	н	ง
ᠭ	г	ก
‎ᠣ	о	ออ
‎ᠯ	л	ล

จะเห็นว่าแยกส่วนประกอบออกได้เป็น ๖ ตัว โดยรูปที่เห็นเวลาถูกแยกออกมาจะต่างไปจากรูปตอนที่ถูกเขียนรวมกัน ลองไปเทียบดูที่ตารางด้านบนได้



จากตารางแสดงอักษรจะเห็นได้ว่าอักษรมองโกลมีหลายตัวที่หน้าตาซ้ำกัน บางตัวก็ต่างกันเฉพาะกรณีที่อยู่หน้าคำ แต่เมื่ออยู่กลางหรือท้ายกลับหน้าตาเหมือนกัน เช่นอักษรที่แทน а (อา) э (เอ) н (น) นั้นถ้าอยู่ท้ายคำจะหน้าตาเหมือนกันหมดเป็น ᠮᠠ แยกไม่ออกเลย หรือบางทีก็กลับกัน เช่น т (ท) กับ д (ด) นั้นจะต่างกันเฉพาะเมื่ออยู่ท้ายคำ นอกนั้นจะเขียนเหมือนกัน

ความยุ่งยากในลักษณะนี้ยังพบได้ในอักษรอาหรับหรืออักษรในกลุ่มเดียวกันนั้น ที่จริงอักษรมองโกลเองก็พัฒนามาจากอักษรอุยกูร์ ซึ่งมีรากเดียวกับอักษรอาหรับ จึงมีลักษณะที่คล้ายกัน แต่อักษรอาหรับจะเขียนจากขวามาซ้าย ในขณะที่อักษรมองโกลจะเขียนจากบนลงล่าง

นอกจากนี้อักษร ж/з กับ ц/ч จะใช้อักษรมองโกลตัวเดียวกัน เพราะเดิมทีภาษามองโกลไม่ได้แยกเสียง ж/з กับ ц/ч แต่ตอนที่สร้างระบบเขียนด้วยอักษรซีริลลิกขึ้นนั้นได้ใช้อักษรแยกตามเสียงที่อ่านในปัจจุบัน

เช่นลองเทียบคำว่า үзэхอุเซฮ์ = ดู

ᠦᠵᠡᠬᠦ	ᠦ	ү	อู
	‎ᠵ‎	з	ซ*
	ᠡ	э	เอ
	ᠬ	х	ฮ
	‎ᠦ	ү	อู

และ ажиллах อาจิลลาฮ์= ทำงาน

ᠠᠵᠢᠯᠯᠠᠬᠤ	ᠠ	а	อา
	‎ᠵ‎	ж	จ
	ᠢ	и	อี
	ᠯ	л	ล
	‎ᠯ	л	ล
	‎ᠠ	а	อา
	ᠬ	х	ฮ
	ᠤ	у	โอ

จะเห็นว่าอักษรซีริลลิก з กับ ж ต่างแทนด้วยอักษรมองโกลᠵ‎เหมือนกัน แม้จริงๆแล้วเสียงจะอ่านต่างกันในภาษามองโกลปัจจุบัน และถูกแทนด้วยอักษรต่างกันเมื่อเขียนด้วยอักษรซีริลลิก

อีกทั้งจะเห็นได้ว่าเมื่อเขียนด้วยอักษรมองโกลมักจะมีตัวสระที่ไม่ออกเสียงโผล่ขึ้นมาที่ท้ายพยางค์ด้วย ซึ่งลักษณะเช่นนี้ที่จริงก็พบเมื่อเขียนด้วยอักษรซีริลลิกเช่นกัน แต่เจอน้อยกว่า เพราะส่วนใหญ่รูปสระที่ไม่ออกเสียงนี้จะถูกละไป ไม่เช่นนั้นก็คงต้องเขียนเป็น үзэхү กับ ажиллаху แต่ที่เขียนจริงๆคือ үзэх กับ ажиллах ตามเสียงที่ออกจริงๆ

ดังนั้นโดยรวมแล้วการเขียนด้วยอักษรมองโกลจึงมีความยากกว่าการใช้อักษรซีริลลิกในหลายๆแง่ ทั้งเรื่องการใช้เพื่อแทนเสียงที่อาจแยกแยะได้ไม่ชัดเจนเท่า และการที่อักษรต้องเขียนติดกันแถมยังต้องวางในแนวตั้งอีกด้วย



จากบทนี้คงจะเห็นแล้วว่าอักษรที่ใช้เขียนภาษามองโกลนั้นมีความหลากหลายดังที่ได้กล่าวมา อย่างไรก็ตามในบทต่อๆไปก็จะแสดงการเขียนทั้งหมดเป็นอักษรซีริลลิกตัวเล็กตั้งตรงตลอดในทุกกรณี เพื่อความเข้าใจง่าย

เรื่องตัวอักษรและการออกเสียงก็จบเท่านี้ จากนี้บทต่อไปจะเริ่มเข้าสู่เรื่องของไวยากรณ์ โดยเริ่มจากสร้างประโยคง่ายๆและค่อยไล่ไปยังประโยคที่ซับซ้อนขึ้นเรื่อยๆ



อ่านต่อ บทที่ ๓

~ เกี่ยวกับเรา ~

สารบัญ

รวมคำแปลวลีเด็ดจากญี่ปุ่น

ภาษา python มอดูลต่างๆ -- numpy -- matplotlib -- pandas -- manim -- opencv -- pyqt -- pytorch การเรียนรู้ของเครื่อง -- โครงข่าย      ประสาทเทียม

ภาษา javascript

ภาษา mongol

ภาษาศาสตร์

maya

ความน่าจะเป็น

บันทึกในญี่ปุ่น

บันทึกในจีน -- บันทึกในปักกิ่ง -- บันทึกในฮ่องกง -- บันทึกในมาเก๊า

บันทึกในไต้หวัน

บันทึกในยุโรปเหนือ

บันทึกในประเทศอื่นๆ

qiita

บทความอื่นๆ

บทความแบ่งตามหมวด

==เลือกหมวด== ดาราศาสตร์ คณิตศาสตร์ -ความน่าจะเป็น คอมพิวเตอร์ -เขียนโปรแกรม --python ---numpy ---scipy ---matplotlib ---pandas ---manim ---pyqt ---sklearn ---pytorch ---mayapython --ruby --javascript --dart --MATLAB --SQL --regex --opencv -shell -3D --maya --MMD -microsoft_office -pdf -ปัญญาประดิษฐ์ --โครงข่ายประสาทเทียม --สเตเบิลดิฟฟิวชัน ---comfyui -การสุ่ม ภาษาศาสตร์ -ตัวอักษร -เรียนภาษา -หลักเกณฑ์การทับศัพท์ -ภาษาจีน --ภาษาจีนกลาง -ภาษาญี่ปุ่น -ภาษามองโกล -ภาษาลาว -ภาษาเขมร ประวัติศาสตร์ -ประวัติศาสตร์จีน -ประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น ปรัชญา ประเทศจีน -จีนแผ่นดินใหญ่ --ปักกิ่ง --เทียนจิน --เหลียวหนิง --เหอเป่ย์ --เหอหนาน --ซานตง --ซานซี --อานฮุย --เจ้อเจียง --หูเป่ย์ --หูหนาน --ฝูเจี้ยน --กวางตุ้ง ---แต้จิ๋ว --ยูนนาน --ซินเจียง -ฮ่องกง -มาเก๊า -ไต้หวัน --ไทเป --จีหลง --เถาหยวน --ซินจู๋ --เหมียวลี่ --ไถจง --จางฮว่า --หยวินหลิน --เจียอี้ --ไถหนาน --เกาสยง --ผิงตง --อี๋หลาน ประเทศญี่ปุ่น -ฮกไกโด -อาโอโมริ -อิวาเตะ -มิยางิ -อากิตะ -ยามางาตะ -ฟุกุชิมะ -อิบารากิ -โทจิงิ -กุมมะ -ไซตามะ -จิบะ -โตเกียว -คานางาวะ -นีงาตะ -โทยามะ -อิชิกาวะ -ฟุกุอิ -ยามานาชิ -นางาโนะ -กิฟุ -ชิซึโอกะ -ไอจิ -มิเอะ -ชิงะ -เกียวโต -โอซากะ -เฮียวโงะ -นาระ -วากายามะ -โอกายามะ -ฮิโรชิมะ -ยามางุจิ -ฟุกุโอกะ -ซางะ -นางาซากิ -คุมาโมโตะ -โออิตะ ต่างแดน -อุษาคเนย์ --กัมพูชา --พม่า --สิงคโปร์ -ยุโรป --สวีเดน --เดนมาร์ก --ฟินแลนด์ -ออสเตรเลีย ท่องเที่ยว -มหาวิทยาลัย -พิพิธภัณฑ์ --พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ --หอศิลป์ -สวนสัตว์ --พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ -ท้องฟ้าจำลอง -ตึกระฟ้า -ปราสาท☑ --ปราสาทญี่ปุ่น --ปราสาทขอม --ปราสาทยุโรป -ศาสนสถาน --วัด --ศาลเจ้า --โบสถ์ --มัสยิด -สุสาน -มรดกโลก -ทะเล -ทะเลสาบ -ภูเขา -หิมะ -ดอกซากุระ -แมว -รถไฟ -เรือ -ตลาดกลางคืน -งานเทศกาล -ที่ระลึกภัยพิบัติ -ตามรอย บันเทิง -เกม --อาเตอลีเย --โปเกมอน --caligula --vn -อนิเมะ -มังงะ -นิยาย -เพลง --เพลงอนิเมะ --เพลงเกม เรื่องแต่ง บันทึก

　 ค้นหาบทความ

　 บทความล่าสุด

　 บทความแนะนำ

บทความแต่ละเดือน

ค้นบทความเก่ากว่านั้น

ไทย

日本語

中文