φυβλαςのβλογ
บล็อกของ phyblas



ภาษามองโกลเบื้องต้น บทที่ ๕๐: สกรรมกริยาและการทำอกรรมกริยาให้เป็นรูปให้กระทำ
เขียนเมื่อ 2022/03/19 00:20
แก้ไขล่าสุด 2022/09/04 08:48
ต่อจาก บทที่ ๔๙

คำสกรรมกริยาคือคำที่ต้องมีกรรม ส่วนคำอกรรมกริยาคือคำที่ไม่ต้องมีกรรม

ในภาษามองโกลมีคู่คำสกรรมกริยากับอกรรมกริยาที่มีความสัมพันธ์กันอยู่มากมาย เช่น

босохบอซอฮ์
= ยืน
босгохบ็อสกอฮ์
= ทำให้ยืน = ตั้งขึ้น
болохบอลอฮ์
= กลายเป็น
болгохบ็อลกอฮ์
= ทำให้กลายเป็น

การ "ทำให้ยืนขึ้น" ก็คือการ "ตั้งขึ้น" มีความหมายเดียวกัน จะเห็นความสัมพันธ์ของคำได้เป็นอย่างดีดังนี้

ในตัวอย่างที่ยกมานี้จะพอเห็นหลักได้ว่าแค่เติม г แทรกลงไปก็ทำให้คำอกรรมกริยากลายเป็นสกรรมกริยาขึ้นมา นี่เป็นรูปแบบที่เจอได้ แต่ก็ไม่ใช่ว่าคำกริยาไหนก็ทำแบบนี้ได้ แล้วแต่คำว่าเขาใช้กันหรือเปล่า

ที่คล้ายกันนี้ยังมีพวกคำที่เติม лга/лгэ/лго/лгө (ขึ้นกับหลักกลมกลืนของเสียง) ซึ่งจะใช้กับพวกที่หางเป็นสระเสียงยาวหรือสระประสม

буухโบฮ์
= ตก, หล่น, ร่วง, ลง
буулгахโบลกาฮ์
= ปล่อยตก, ทำหล่น, ทิ้งร่วง, เอาลง
айхไอฮ์
= กลัว
айлгахไอล์กาฮ์
= ทำให้กลัว
хийхฮีฮ์
= ทำ
хийлгэхฮีลเกฮ์
= ให้ทำ

และก็มีบางคำที่แค่ต่อเสียงให้ยาวออกไป

өнгөрөхองโกโระฮ์
= ผ่านเวลา
өнгөрөөхองโกโรฮ์
= ปล่อยให้เวลาผ่านไป
унтрахอนทระฮ์
= หายไป
унтраахอนทราฮ์
= ดับ

ส่วนนอกจากนั้นแล้วก็มีรูป уула/үүлэ เช่น

орохออรอฮ์
= เข้า
оруулахออโรลาฮ์
= ทำให้เข้า = ใส่
явахยาวาฮ์
= ไป
явуулахยาโวลาฮ์
= ทำให้ไป = ส่ง

การสร้างสกรรมกริยาโดยทำเป็นรูป уула/үүлэ แบบนี้ใช้ได้ทั่วไปกว่า แม้แต่คำที่มีรูปสกรรมกริยาแบบอื่นอยู่แล้วก็ยังสร้างได้ เช่น

хүрэхฮุเรฮ์
= ไปถึง
хүргэхฮุร์เกฮ์
= ส่งถึง
хүрүүлэхฮุรูเลฮ์
= ทำให้ไปถึง

แต่ก็จะให้ความรู้สึกต่างกันหน่อย เหมือนเวลาบอกว่าการ "ส่ง" ก็คือการ "ทำให้ไปถึง" ยังที่ที่ต้องการ แต่ก็ไม่ได้เหมือนกันทีเดียว

แต่ก็มีบางส่วนที่แปลงได้หลายรูป แล้วไม่ว่ารูปให้ความหมายไม่ต่างกัน เช่น

сандрахซันดราฮ์
= รำคาญ
сандруулахซันโดรลาฮ์
= сандаргахซันดาร์กาฮ์
= сандраахซันดราฮ์
= ทำให้รำคาญ

นอกจากนี้แล้วก็มีบางคำที่มีรูปสกรรมแบบอื่นอีก แต่ก็สามารถสร้างรูป уула/үүлэ ได้ด้วย แต่จะให้ความหมายต่างกันเล็กน้อย

хагарахฮักราฮ์
= แตก
хагалахฮักลาฮ์
= ทำแตก
хагаруулахฮักโรลาฮ์
= ทำให้แตก
тасрахทัสราฮ์
= ขาด
таслахทัสลาฮ์
= ตัด
тасруулахทัสโรลาฮ์
= ทำให้ขาด
эвдрэхเอ็วเดรฮ์
= พัง
эвдэхเอ็วเดฮ์
= ทำพัง
эвдрүүлэхเอ็วดรูเลฮ์
= ทำให้พัง
асгарахอัสการาฮ์
= หก
асгахอัสกาฮ์
= ทำหก
асгаруулахอัสกาโรลาฮ์
= ทำให้หก

ตัวอย่างอื่นๆเพิ่มเติม

байхไบฮ์
= อยู่
байлгахไบล์กาฮ์
= ให้อยู่
инээхอิเนฮ์
= หัวเราะ
инээлгэхอิเนลเกฮ์
= ทำให้หัวเราะ
суухโซฮ์
= นั่ง
суулгахโซลกาฮ์
= ให้นั่ง
гүйхกุยฮ์
= วิ่ง
гүйлгэхกุยล์เกฮ์
= ให้วิ่ง
сэрэхเซเระฮ์
= ตื่น
сэрээхเซเรฮ์
= ปลุก
хатахฮาทะฮ์
= แห้ง
хатаахฮาทาฮ์
= ทำให้แห้ง
үхэхอุเฮฮ์
= ตาย
үхүүлэхอุฮูเลฮ์
= ทำให้ตาย
уйлахโอยลาฮ์
= ร้องไห้
уйлуулахโอยโลลาฮ์
= ทำให้ร้องไห้
согтуурахซ็อกโทราฮ์
= เมา
согтууруулахซ็อกโทโรลาฮ์
= ทำให้เมา
гайхахไกฮาฮ์
= ตกใจ
гайхуулахไกโฮลาฮ์
= ทำให้ตกใจ
баярлахบาอีร์ลาฮ์
= ดีใจ
баярлуулахบาอีร์โลลาฮ์
= ทำให้ดีใจ
холдохฮ็อลดอฮ์
= หลีกห่าง
холдуулахฮ็อลโดลาฮ์
= ให้หลีกห่าง
унтахอนทาฮ์
= หลับ
унтуулахอนโทลาฮ์
= ให้หลับ
ажиллахอาจิลลาฮ์
= ทำงาน
ажиллуулахอาจิลโลลาฮ์
= ให้ทำงาน
тоглохท็อกลอฮ์
= เล่น
тоглуулахท็อกโลลาฮ์
= ให้เล่น

ตัวอย่างประโยค

ээж хүүхдээ гадаа тоглууллааเอจ โฮฮ์เด กาดา ท็อกโลลลา.
แม่ให้เด็กไปเล่นข้างนอก
хүчтэй салхи лааны галыг унтраасанฮุชเทย์ ซัลฮ์ ลานี กาลี กนทราซัง.
ลมแรงทำให้ไฟของเทียนดับ
хүчтэйฮุชเทย์ = แรง, แข็งแรง салхиซัลฮ์ = ลม
лааลา = เทียน галกัล = ไฟ



อ่านต่อ บทที่ ๕๑


-----------------------------------------

囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧囧

ดูสถิติของหน้านี้

หมวดหมู่

-- ภาษาศาสตร์ >> เรียนภาษา
-- ภาษาศาสตร์ >> ภาษามองโกล

ไม่อนุญาตให้นำเนื้อหาของบทความไปลงที่อื่นโดยไม่ได้ขออนุญาตโดยเด็ดขาด หากต้องการนำบางส่วนไปลงสามารถทำได้โดยต้องไม่ใช่การก๊อปแปะแต่ให้เปลี่ยนคำพูดเป็นของตัวเอง หรือไม่ก็เขียนในลักษณะการยกข้อความอ้างอิง และไม่ว่ากรณีไหนก็ตาม ต้องให้เครดิตพร้อมใส่ลิงก์ของทุกบทความที่มีการใช้เนื้อหาเสมอ

สารบัญ

รวมคำแปลวลีเด็ดจากญี่ปุ่น
มอดูลต่างๆ
-- numpy
-- matplotlib

-- pandas
-- manim
-- opencv
-- pyqt
-- pytorch
การเรียนรู้ของเครื่อง
-- โครงข่าย
     ประสาทเทียม
ภาษา javascript
ภาษา mongol
ภาษาศาสตร์
maya
ความน่าจะเป็น
บันทึกในญี่ปุ่น
บันทึกในจีน
-- บันทึกในปักกิ่ง
-- บันทึกในฮ่องกง
-- บันทึกในมาเก๊า
บันทึกในไต้หวัน
บันทึกในยุโรปเหนือ
บันทึกในประเทศอื่นๆ
qiita
บทความอื่นๆ

บทความแบ่งตามหมวด



ติดตามอัปเดตของบล็อกได้ที่แฟนเพจ

  ค้นหาบทความ

  บทความแนะนำ

ตัวอักษรกรีกและเปรียบเทียบการใช้งานในภาษากรีกโบราณและกรีกสมัยใหม่
ที่มาของอักษรไทยและความเกี่ยวพันกับอักษรอื่นๆในตระกูลอักษรพราหมี
การสร้างแบบจำลองสามมิติเป็นไฟล์ .obj วิธีการอย่างง่ายที่ไม่ว่าใครก็ลองทำได้ทันที
รวมรายชื่อนักร้องเพลงกวางตุ้ง
ภาษาจีนแบ่งเป็นสำเนียงอะไรบ้าง มีความแตกต่างกันมากแค่ไหน
ทำความเข้าใจระบอบประชาธิปไตยจากประวัติศาสตร์ความเป็นมา
เรียนรู้วิธีการใช้ regular expression (regex)
การใช้ unix shell เบื้องต้น ใน linux และ mac
g ในภาษาญี่ปุ่นออกเสียง "ก" หรือ "ง" กันแน่
ทำความรู้จักกับปัญญาประดิษฐ์และการเรียนรู้ของเครื่อง
ค้นพบระบบดาวเคราะห์ ๘ ดวง เบื้องหลังความสำเร็จคือปัญญาประดิษฐ์ (AI)
หอดูดาวโบราณปักกิ่ง ตอนที่ ๑: แท่นสังเกตการณ์และสวนดอกไม้
พิพิธภัณฑ์สถาปัตยกรรมโบราณปักกิ่ง
เที่ยวเมืองตานตง ล่องเรือในน่านน้ำเกาหลีเหนือ
ตระเวนเที่ยวตามรอยฉากของอนิเมะในญี่ปุ่น
เที่ยวชมหอดูดาวที่ฐานสังเกตการณ์ซิงหลง
ทำไมจึงไม่ควรเขียนวรรณยุกต์เวลาทับศัพท์ภาษาต่างประเทศ

ไทย

日本語

中文