>> ต่อจาก บทที่ ๑๖



ในบทที่แล้วได้กล่าวถึงปัญหาการเรียนรู้เกิน (过学习, overlearning) ไปแล้ว

บทนี้จะพูดถึงวิธีการดรอปเอาต์ (dropout) ซึ่งนิยมใช้ในการลดปัญหาการเรียนรู้เกินของโครงข่ายประสาทเทียม

ดรอปเอาต์ คือการสร้างชั้นกรองชั้นหนึ่งสำหรับสุ่มเลือกให้ข้อมูลจากเซลล์ประสาทแค่บางเซลล์เท่านั้นผ่านไปได้

ตัวอย่างภาพแสดงการไหลของข้อมูล กรณีที่ดรอปเอาต์ของแต่ละชั้นเป็น 0.5 คือสุ่มตัดไปครึ่งนึง



แต่ละรอบจะสุ่มไม่เหมือนกัน รอบต่อไปอาจไหลแบบนี้



ในแต่ละรอบของการฝึกเรียนรู้จะสุ่มเลือกไม่ซ้ำกัน ทำให้แต่ละรอบโครงข่ายใช้คนละเซลล์กันในการคำนวณ โดยรวมแล้วทุกเซลล์ก็ยังจะได้รับการฝึกอย่างทั่วถึง

เพียงแต่ว่าการสุ่มเอาเซลล์ออกนี้จะทำเฉพาะตอนที่กำลังฝึกแบบจำลองอยู่เท่านั้น แต่ตอนที่ใช้งานเพื่อทำการทำนายจริงๆจะเปิดใช้หมดทุกเซลล์พร้อมกัน

ชั้นดรอปเอาต์จะวางไว้ที่ก่อนหรือหลังชั้นฟังก์ชันกระตุ้นในแต่ละชั้นก็ได้

ตัวอย่างผังโครงสร้างเพอร์เซปตรอน ๔ ชั้นเมื่อวางดรอปเอาต์ไว้ก่อนฟังก์ชันกระตุ้น





แล้วทำไมวิธีการแบบนี้ถึงป้องกันการเรียนรู้เกินได้?

เพราะสาเหตุของการเรียนรู้เกินนั้นเกิดจากการที่ตัดสินอะไรแบบสุดขั้วไปจากข้อมูลด้านหนึ่งมากเกินไป

การสร้างดรอปเอาต์เป็นการเปิดโอกาสให้แต่ละรอบที่ทำการคำนวณนั้นข้อมูลถูกคำนวณด้วยเซลล์ที่ต่างกันไปตลอด แต่ละเซลล์นั้นทำหน้าที่คิดในคนละด้านต่างๆไม่ซ้ำกัน ทำให้ในแต่ละรอบเป็นการพิจารณาปัญหาด้วยมุมมองที่ต่างกันไป แต่ไม่ว่าจะพิจารณาแบบไหนก็จะต้องมุ่งสู่คำตอบแบบเดียวกัน

และเมื่อถึงคราวใช้งานจริง เซลล์ทั้งหมดจะถูกนำมาใช้ ทำให้วิธีการพิจารณาปัญหาทั้งหมดทุกรูปแบบถูกนำมาใช้พร้อมกัน ผลลัพธ์จึงออกมามีประสิทธิภาพ

ที่จริงแล้วแนวคิดของดรอปเอาต์นั้นเหมือนกับเทคนิคที่เรียกว่าการเรียนรู้แบบอ็องซ็องบล์ (集成学习, ensemble learning) ซึ่งเป็นวิธีการที่สร้างแบบจำลองสำหรับทำนายขึ้นมาหลายๆตัวแล้วให้เรียนรู้ข้อมูลเดียวกัน แล้วสุดท้ายเวลาทำนายก็เอาแบบจำลองเหล่านี้มาพิจารณาร่วมกัน ซึ่งจะได้ประสิทธิภาพมากกว่าการพิจารณาด้วยแบบจำลองตัวเดียว

สำหรับโครงข่ายประสาทเทียม แค่สร้างชั้นดรอปเอาต์ขึ้นก็มีผลเทียบเท่ากับการเรียนรู้แบบอ็องซ็องบล์แล้ว นี่เป็นการอาศัยประโยชน์จากการที่โครงข่ายประสาทเทียมประกอบด้วยเซลล์จำนวนมาก แต่ละเซลล์ก็ทำหน้าพิจารณาต่างกันเสมือนกับการสร้างแบบจำลองขึ้นหลายแบบในการเรียนรู้แบบอ็องซ็องบล์



เราจะทำการสร้างคลาสของชั้นดรอปเอาต์ขึ้นในลักษณะเดียวกันกับชั้นของฟังก์ชันกระตุ้นซึ่งสร้างมาในบทก่อนๆ

แต่ว่ามีสิ่งที่จะต่างกันไปซึ่งต้องระวังก็คือ ชั้นของดรอปเอาต์จะต้องมีการแยกกรณีระหว่างตอนที่ฝึกกับตอนที่ใช้งานจริง เพราะตอนที่ฝึกจะให้ข้อมูลผ่านแค่บางส่วน แต่ตอนใช้งานจริงจะให้ไหลทั้งหมด

ดังนั้นเราจะทำการเพิ่มแอตทริบิวต์ให้กับชั้นเพื่อแสดงว่ากำลังฝึกอยู่หรือไม่ เพื่อจะแยกกรณี

ก่อนอื่น ให้ทำการดึงคลาสที่จำเป็นต้องใช้ในบทนี้จาก unagi.py

from unagi import Chan,ha_1h,Affin,Relu,Softmax_entropy,Adam

ชั้นดรอปเอาต์อาจนิยามดังนี้

import numpy as np

class Dropout(Chan):
    def __init__(self,drop=0.5):
        self.drop = drop
        self.fuekyu = 1
        
    def pai(self,x):
        if(self.fuekyu):
            self.krong = np.random.rand(*x.shape)>self.drop
            return x*self.krong
        else:
            return x*(1.-self.drop)
    
    def yon(self,g):
        return g*self.krong

ค่า .fuekyu มีไว้แบ่งกรณีว่ากำลังอยู่ในโหมดฝึกอยู่หรือเปล่า ถ้าฝึกอยู่จะมีค่าเป็น 1 และจะมีการกรองเพื่อตัดค่าขาเข้าส่วนหนึ่งทิ้งไป ถ้าไม่ได้ฝึกอยู่ก็จะมีค่าเป็น 0 ก็จะไม่มีการกรองแต่ปล่อยให้ค่าทั้งหมดไหลผ่านไป

แต่ว่าการที่มีการกรองตัดค่าส่วนหนึ่งทิ้งไปนั้นย่อมทำให้ค่าที่ไหลผ่านลดลงกว่าเวลาที่ไม่มีการกรอง ดังนั้นเมื่อไม่กรองจำเป็นต้องคูณกับสัดส่วนการดรอปเอาต์ด้วย เพื่อให้ค่าที่ได้ออกมาเท่ากัน

หรือจะทำในทางตรงกันข้ามก็ได้ คือให้ค่าเวลาฝึกมีค่าเพิ่มขึ้นเพื่อชดเชยส่วนที่ถูกกรองทิ้งไป แล้วให้เวลาที่ไม่มีการกรองมีค่าไหลผ่านไปตามปกติ

จะทำแบบไหนผลก็ไม่ต่างกันนัก

ที่สำคัญคือ อย่าลืมปรับโหมดให้ถูกต้อง คือตอนฝึกให้ตั้ง .fuekyu=1 แต่พอจะใช้ทดสอบทำนายจริงให้ตั้ง .fuekyu=0

ต่อไปเป็นตัวอย่างการนำมาใช้ เราอาจสร้างคลาสโครงข่ายประสาทเทียมโดยใส่ดรอปเอาต์ด้วยได้ในลักษณะแบบนี้

class Prasat:
    def __init__(self,m,eta=0.001,drop=0):
        self.m = m
        self.chan = []
        for i in range(len(m)-1):
            self.chan.append(Affin(m[i],m[i+1],np.sqrt(2./m[i])))
            if(i<len(m)-2):
                if(drop): # ใส่ดรอปเอาต์ทุกชั้นยกเว้นชั้นสุดท้าย
                    self.chan.append(Dropout(drop))
                self.chan.append(Relu())
        self.chan.append(Softmax_entropy())
        self.opt = Adam(self.param(),eta=eta)
    
    def rianru(self,X,z,X_truat,z_truat,n_thamsam=100):
        Z = ha_1h(z,self.m[-1])
        self.khanaen_fuek = []
        self.khanaen_truat = []
        for o in range(n_thamsam):
            entropy = self.ha_entropy(X,Z)
            entropy.phraeyon()
            self.opt()
            khanaen_fuek = self.ha_khanaen(X,z)
            khanaen_truat = self.ha_khanaen(X_truat,z_truat)
            self.khanaen_fuek.append(khanaen_fuek)
            self.khanaen_truat.append(khanaen_truat)
            if(o%100==99):
                print(u'ผ่านไป %d รอบ, ทำนายข้อมูลฝึกแม่น=%.2f, ทำนายข้อมูลตรวจสอบแม่น=%.2f'%(o+1,khanaen_fuek,khanaen_truat))
    
    def ha_entropy(self,X,Z,fuekyu=1):
        for c in self.chan[:-1]:
            c.fuekyu = fuekyu
            X = c(X)
        return self.chan[-1](X,Z)
    
    def param(self):
        p = []
        for c in self.chan:
            if(hasattr(c,'param')):
                p.extend(c.param)
        return p
    
    def thamnai(self,X,fuekyu=0):
        for c in self.chan[:-1]:
            c.fuekyu = fuekyu
            X = c(X)
        return X.kha.argmax(1)
    
    def ha_khanaen(self,X,z):
        return (self.thamnai(X)==z).mean()

เมธอด .ha_entropy() ใช้คำนวนไปข้างหน้าในตอนฝึก จึงมีการปรับโหมดให้เป็นโหมดฝึก fuekyu=1

พอทำแบบนี้ค่า .fuekyu นี้จะถูกป้อนให้กับทุกชั้น แต่สำหรับชั้นอื่นนอกจากชั้นดรอปเอาต์แล้วไม่ได้มีผลอะไร

ส่วนเมธอด .thamnai() สำหรับใช้ทำนายผลนั้นตั้งให้ปกติเป็น fuekyu=0 เพราะเป็นการใช้งานจริง

ลองนำมาใช้เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลรูปร่างต่างๆเช่นเดียวกับบทที่แล้ว >> https://phyblas.hinaboshi.com/triamhai/ruprang-raisi-25x25x1000x5.rar

เพื่อให้เห็นปัญหาเรื่องการเรียนรู้เกินชัดเจนคราวนี้จะใช้ข้อมูลแค่ 1/10 ของทั้งหมด คือแค่ 500 รูปเท่านั้น โดยแบ่ง 400 รูปเป็นข้อมูลฝึก ส่วนอีก 100 รูปเป็นข้อมูลตรวจสอบ

เปรียบเทียบผลระหว่างมีดรอปเอาต์ใส่อยู่ในแต่ละชั้นโดยมีอัตราดรอปเป็น 0.2 กับไม่มีดรอปเอาต์

import matplotlib.pyplot as plt
from glob import glob

# โหลดเฉพาะรูปที่ชื่อลงท้ายด้วยเลข 1 ซึ่งมีอยู่ 1/10 ของรูปทั้งหมด
X = np.array([plt.imread(x) for x in sorted(glob('ruprang-raisi-25x25x1000x5/*/*1.png'))])
X = X.reshape(-1,25*25)
z = np.arange(5).repeat(100)
n = len(z) # จำนวนข้อมูลทั้งหมด
n_fuek = int(n*0.8) # จำนวนข้อมูลฝึกเป็น 4 ใน 5
np.random.seed(9)
sumlueak = np.random.permutation(n)
X_fuek,X_truat = X[sumlueak[:n_fuek]],X[sumlueak[n_fuek:]]
z_fuek,z_truat = z[sumlueak[:n_fuek]],z[sumlueak[n_fuek:]]

plt.figure(figsize=[6.5,5])
for drop in [0,1]:
    plt.subplot(1,2,1+drop,ylim=[0.5,1.005])
    drop *= 0.2
    prasat = Prasat(m=[625,100,100,100,6],drop=drop)
    prasat.rianru(X_fuek,z_fuek,X_truat,z_truat,n_thamsam=600)
    plt.plot(prasat.khanaen_fuek,'#cc99ee')
    plt.plot(prasat.khanaen_truat,'#55cc77')
    plt.title(u'dropout %.1f'%drop,family='Tahoma',size=12)
    if(drop==0):
        plt.legend([u'ข้อมูลฝึก',u'ข้อมูลตรวจสอบ'],prop={'family':'Tahoma','size':14})
    else:
        plt.yticks([])
plt.tight_layout()
plt.show()

จะเห็นว่าเมื่อไม่มีดรอปเอาต์แล้วความแม่นในการทำนายข้อมูลฝึกเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจนแทบเต็ม 100% ในขณะที่ความแม่นสำหรับข้อมูลตรวจสอบไม่ได้เพิ่มขนาดนั้น แต่พอมีดรอปเอาต์แล้วความแตกต่างระหว่างข้อมูลฝึกและข้อมูลตรวจสอบก็ลดลง

อาจลองปรับแบบจำลองโดยเปลี่ยนอัตราดรอปหรือจำนวนชั้นแล้วลองใหม่ดูได้



>> อ่านต่อ บทที่ ๑๘

~ เกี่ยวกับเรา ~

สารบัญ

รวมคำแปลวลีเด็ดจากญี่ปุ่น

ภาษา python มอดูลต่างๆ -- numpy -- matplotlib -- pandas -- manim -- opencv -- pyqt -- pytorch การเรียนรู้ของเครื่อง -- โครงข่าย      ประสาทเทียม

ภาษา javascript

ภาษา mongol

ภาษาศาสตร์

maya

ความน่าจะเป็น

บันทึกในญี่ปุ่น

บันทึกในจีน -- บันทึกในปักกิ่ง -- บันทึกในฮ่องกง -- บันทึกในมาเก๊า

บันทึกในไต้หวัน

บันทึกในยุโรปเหนือ

บันทึกในประเทศอื่นๆ

qiita

บทความอื่นๆ

บทความแบ่งตามหมวด

==เลือกหมวด== ดาราศาสตร์ คณิตศาสตร์ -ความน่าจะเป็น คอมพิวเตอร์ -เขียนโปรแกรม --python ---numpy ---scipy ---matplotlib ---pandas ---manim ---pyqt ---sklearn ---pytorch ---mayapython --ruby --javascript --dart --sql --regex --opencv -shell -3D --maya --MMD -microsoft_office -pdf -ปัญญาประดิษฐ์ --โครงข่ายประสาทเทียม -การสุ่ม ภาษาศาสตร์ -ตัวอักษร -เรียนภาษา -หลักเกณฑ์การทับศัพท์ -ภาษาจีน --ภาษาจีนกลาง -ภาษาญี่ปุ่น -ภาษามองโกล -ภาษาลาว -ภาษาเขมร ประวัติศาสตร์ -ประวัติศาสตร์จีน -ประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น ปรัชญา บันทึก เรื่องแต่ง ประเทศจีน -จีนแผ่นดินใหญ่ --ปักกิ่ง --เทียนจิน --เหลียวหนิง --เหอเป่ย์ --เหอหนาน --ซานตง --ซานซี --อานฮุย --เจ้อเจียง --หูเป่ย์ --หูหนาน --ฝูเจี้ยน --กวางตุ้ง ---แต้จิ๋ว --ยูนนาน --ซินเจียง -ฮ่องกง -มาเก๊า -ไต้หวัน --ไทเป --จีหลง --เถาหยวน --ซินจู๋ --เหมียวลี่ --ไถจง --หยวินหลิน --เจียอี้ --ไถหนาน --เกาสยง --ผิงตง --อี๋หลาน ประเทศญี่ปุ่น -ฮกไกโด -อาโอโมริ -อิวาเตะ -มิยางิ -อากิตะ -ยามางาตะ -ฟุกุชิมะ -อิบารากิ -โทจิงิ -กุมมะ -ไซตามะ -จิบะ -โตเกียว -คานางาวะ -นีงาตะ -โทยามะ -อิชิกาวะ -ฟุกุอิ -ยามานาชิ -นางาโนะ -กิฟุ -ชิซึโอกะ -ไอจิ -มิเอะ -ชิงะ -เกียวโต -โอซากะ -เฮียวโงะ -นาระ -วากายามะ -โอกายามะ -ฮิโรชิมะ -ยามางุจิ -ฟุกุโอกะ ต่างแดน -อุษาคเนย์ --กัมพูชา --พม่า --สิงคโปร์ -ยุโรป --สวีเดน --เดนมาร์ก --ฟินแลนด์ ท่องเที่ยว -มหาวิทยาลัย -พิพิธภัณฑ์ --พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ --หอศิลป์ -สวนสัตว์ --พิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ -ท้องฟ้าจำลอง -ตึกระฟ้า -ปราสาท☑ --ปราสาทญี่ปุ่น --ปราสาทขอม --ปราสาทยุโรป -ศาสนสถาน --วัด --ศาลเจ้า --โบสถ์ --มัสยิด -สุสาน -มรดกโลก -ทะเล -ทะเลสาบ -ภูเขา -หิมะ -ดอกซากุระ -แมว -รถไฟ -เรือ -ตลาดกลางคืน -งานเทศกาล -ที่ระลึกภัยพิบัติ -ตามรอย บันเทิง -เกม --อาเตอลีเย --โปเกมอน --caligula --vn -อนิเมะ -มังงะ -นิยาย -เพลง --เพลงอนิเมะ --เพลงเกม

　 ค้นหาบทความ

　 บทความล่าสุด

　 บทความแนะนำ

บทความแต่ละเดือน

ค้นบทความเก่ากว่านั้น

ไทย

日本語

中文